Người dân Gia Lai giảm nghèo từ mô hình nuôi yến

Làm giàu từ “vàng trắng”

Tại xã Ia Dom, gia đình ông Đoàn Chí Tài là một trong những hộ điển hình trong phát triển kinh tế với nghề nuôi yến. Với 2 nhà yến, sản lượng trung bình mỗi năm đạt gần 1,6 tạ yến thô. Nhờ chủ động xây dựng chứng nhận OCOP từ năm 2022 và tích cực tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, sản phẩm của gia đình ông đã có mặt tại hơn 30 tỉnh, thành phố. Doanh thu hàng năm gần 2 tỷ đồng, lợi nhuận khoảng 1,5 tỷ đồng.

Tương tự, chị Nguyễn Hải Yến ở xã Ia Dơk, với 2 nhà yến, mỗi năm thu trên 50 kg yến thô, giá bán 10-12 triệu đồng/kg. Sau khi đạt chứng nhận OCOP cuối năm 2024, lượng khách hàng tăng mạnh, thị trường mở rộng ra hơn 20 tỉnh, thành. Lợi nhuận ổn định gần 500 triệu đồng/năm, chị đang đặt mục tiêu nâng hạng chứng nhận để gia tăng giá trị và đảm bảo đầu ra bền vững.  

Còn tại xã Đức Cơ, chị Nguyễn Thị Nguyên sở hữu 5 nhà yến, mỗi năm thu hơn 1 tạ yến thô. Năm 2023, chị xây dựng thương hiệu “Yến sào Nguyên Việt” và triển khai tem truy xuất nguồn gốc. Nhờ đó, giá yến thô đạt 10-18 triệu đồng/kg, yến tinh chế từ 25-35 triệu đồng/kg. Doanh thu hàng năm gần 2 tỷ đồng, lợi nhuận khoảng 30%.

Nghề nuôi yến sào tại Gia Lai không chỉ phát triển ở quy mô hộ gia đình mà hiện tại đã phát triển theo quy mô liên kết, Hợp tác xã Phố Yến (xã Phú Thiện) là một điển hình. Thành lập năm 2022, hợp tác xã quản lý 17 nhà yến tập trung, liên kết thêm hơn 35 nhà yến ở các xã Ia Pa và Đức Cơ. Mỗi tháng, hệ thống này thu 2-5 kg yến thô, giá bán khoảng 18 triệu đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, mỗi xã viên có thu nhập ổn định 20-40 triệu đồng/tháng. Không dừng ở thu hoạch, hợp tác xã chế biến sâu, đóng gói, gắn nhãn thương hiệu và đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Hiện đơn vị đang đầu tư dây chuyền theo tiêu chuẩn ISO 22000 và HACCP, hướng tới xuất khẩu.

Theo đại diện Hợp tác xã Phố Yến, sự chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết đã giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả và ổn định đầu ra. Xã viên được hỗ trợ kỹ thuật, bảo trì nhà yến và cùng nhau quảng bá thương hiệu, nâng tầm giá trị sản phẩm.

Tham vọng lớn cho sản phẩm thế mạnh

Thực tế, nghề nuôi chim yến đang trở thành điểm sáng trong thu hút đầu tư của tỉnh Gia Lai, không chỉ đầu tư nuôi chim yến, doanh nghiệp còn chú trọng phát triển các sản phẩm chế biến từ yến nhằm thu lại giá trị gia tăng cao hơn. Số liệu thống kê cũng cho thấy, trên địa bàn tỉnh Gia Lai có hơn 1.300 nhà nuôi chim yến với sản lượng khoảng 6.500 kg/năm.

Theo các chuyên gia, Gia Lai là vùng đất trù phú nuôi dưỡng nguồn thức ăn thiên nhiên quý báu cho chim yến. Cùng những khu rừng và núi cao hùng vĩ, tạo điều kiện lý tưởng cho chim yến sinh sống và phát triển. Chính những điều kiện tự nhiên này đã làm nên chất lượng yến sào thượng hạng. Chính quyền Gia Lai cũng xác định nghề nuôi yến là một ngành kinh tế mũi nhọn mới.

Theo đó, để sản phẩm có sức cạnh tranh, đặc biệt là hướng tới xuất khẩu, các hộ nuôi và hợp tác xã cần liên kết theo chuỗi từ sản xuất, chế biến, tiêu thụ; đồng thời đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu và đẩy mạnh quảng bá qua hội chợ, kênh truyền thông và kết nối với nhà phân phối lớn.

Tỉnh cũng chú trọng thu hút đầu tư, nhất là với doanh nghiệp lớn nhằm gắn kết doanh nghiệp - nông dân, tạo chuỗi giá trị khép kín và hướng tới các tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe.

Dù có nhiều tiềm năng, tuy nhiên để tránh tình trạng đầu tư tự phát, thiếu kỹ thuật dẫn đến hiệu quả thấp, các chuyên gia cũng khuyến cáo Gia Lai phải có quy hoạch bài bản. Việc xây dựng nhà yến cần tuân thủ tiêu chuẩn về thiết kế, âm thanh, môi trường để đảm bảo sản lượng và chất lượng.

Như vậy, với sự đồng hành của chính quyền, sự chuyên nghiệp hóa của người nuôi và sự tham gia của doanh nghiệp, yến sào Gia Lai hoàn toàn có thể trở thành thương hiệu đặc sản mang tầm quốc gia, góp phần làm giàu cho người dân và khẳng định vị thế nông sản địa phương trên bản đồ xuất khẩu. 

Với việc được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu “Yến sào Đức Cơ”, Gia Lai có có thêm một nhãn hiệu yến sào được cấp chứng nhận. Đồng thời là nền tảng tốt cho địa phương quảng bá, xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm được mệnh danh “vàng trắng” này. Từ đó, giúp bà con nhân dân trên địa bàn tỉnh, nhất là ở khu vực biên giới phát triển kinh tế, giảm nghèo, thậm chí làm giàu từ sản phẩm giàu tiềm năng này.