OCOP mở rộng cơ hội việc làm nhưng tồn tại thách thức lớn về nhân lực

Thúc đẩy việc làm và mở rộng sản xuất tại hợp tác xã

Sự phát triển của mô hình hợp tác xã (HTX) nông nghiệp trong những năm gần đây không chỉ góp phần nâng cao giá trị nông sản mà còn đóng vai trò quan trọng trong tạo việc làm tại địa phương. Với những HTX có sản phẩm đạt chuẩn OCOP, nhu cầu nhân lực thường tăng mạnh hơn nhờ mở rộng thị trường, tăng sản lượng chế biến và đa dạng hóa hoạt động vận hành.

Theo ông Tống Văn Viện, Chủ tịch kiêm Giám đốc HTX nông sản Phú Lương (Thái Nguyên), HTX hiện có hơn 30 lao động thường xuyên và khoảng 50-60 lao động thời vụ, tùy thời điểm. Toàn bộ đều là người địa phương, xa nhất chỉ cách hợp tác xã khoảng 5 km. Ông cho biết nhu cầu lao động tăng lên rõ rệt kể từ khi sản phẩm của HTX được công nhận OCOP 5 sao.

“Khi đạt OCOP 5 sao, thương hiệu được biết đến nhiều hơn, mức độ tin tưởng của khách hàng cũng cao hơn. Sản phẩm lan tỏa rộng qua các kênh truyền thông của HTX và các cơ quan chuyên môn, nên doanh thu tăng đồng thời nhu cầu nhân sự cũng tăng theo”, ông Tống Văn Viện cho biết.

Như vậy, khi một sản phẩm được chuẩn hóa và định vị trong phân khúc chất lượng cao, hoạt động của HTX không chỉ dừng lại ở sản xuất mà còn mở rộng sang chế biến sâu, kiểm soát chất lượng, đóng gói, vận hành truy xuất nguồn gốc và thương mại điện tử. Mỗi công đoạn trong chuỗi sản xuất đều mở ra thêm việc làm cho người dân địa phương, đặc biệt tại các vùng miền núi vốn thiếu cơ hội việc làm phi nông nghiệp.

Tuy nhiên, việc mở rộng sản xuất cũng đặt ra bài toán mới về chất lượng lao động, kỹ năng nghề và tính ổn định của lực lượng lao động thời vụ. Điều này đòi hỏi HTX phải có chiến lược tuyển dụng, đào tạo bài bản hơn thay vì chỉ dựa vào lao động truyền thống.

Thách thức từ đòi hỏi nâng cao năng lực lao động

Dù nhu cầu lao động tăng, không phải HTX nào cũng dễ dàng có được đội ngũ nhân sự trẻ, đây chính là lực lượng quan trọng để đảm bảo chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc và quản trị sản xuất hiện đại. 

Ông Tống Văn Viện thẳng thắn chia sẻ: “Nhân sự trẻ ở HTX hiện vẫn còn hạn chế. Các bạn trẻ ít chọn gắn bó lâu dài với nông nghiệp nên HTX gặp khó trong việc tuyển và giữ chân đội ngũ trẻ có chuyên môn”.

Thực trạng này không chỉ diễn ra tại một vài mô hình riêng lẻ mà phổ biến ở nhiều HTX trên cả nước, phản ánh bài toán chung về thiếu nhân lực trẻ, kỹ năng hạn chế và sự dịch chuyển lao động khỏi khu vực nông thôn.

Khi nông nghiệp vận hành theo mô hình hiện đại hơn, yêu cầu đối với lao động không chỉ dừng lại ở kỹ năng chế biến, thu hái mà còn mở rộng sang các kỹ năng mới như: sử dụng công nghệ số, ghi nhật ký điện tử, vận hành máy móc, kiểm soát chất lượng, marketing sản phẩm hay thương mại điện tử… 

Ở góc độ thị trường lao động nông thôn, sự phát triển của các HTX có sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao đang tạo nên một làn sóng việc làm mới mang tính ổn định và bền vững hơn, giúp nhiều hộ dân có nguồn thu đều đặn thay vì phụ thuộc vào công việc thời vụ. 

Tuy nhiên, để duy trì đà phát triển này, các HTX cần những giải pháp dài hạn như thu hút lực lượng lao động trẻ bằng môi trường làm việc chuyên nghiệp hơn; đẩy mạnh đào tạo nghề cho cả lao động mới và nhóm lao động lớn tuổi; hoàn thiện quy trình quản trị nhân sự gắn với tiêu chuẩn hóa sản xuất; đồng thời sử dụng lao động thời vụ một cách linh hoạt nhưng vẫn đảm bảo chất lượng công việc.

Nhìn rộng hơn, mô hình HTX hoạt động hiệu quả không chỉ mang lại giá trị cho sản phẩm mà còn tạo chuyển biến tích cực trong sinh kế của người dân địa phương. Khi sản phẩm được nâng tầm, người lao động cũng có cơ hội bước vào một chuỗi giá trị mới nơi công việc ổn định hơn, thu nhập cải thiện hơn và triển vọng nghề nghiệp rõ ràng hơn. Đây chính là ý nghĩa quan trọng của phát triển nông nghiệp theo hướng chất lượng cao, nâng giá trị sản phẩm, đồng thời nâng cả chất lượng cuộc sống của những người làm ra sản phẩm đó.