Phú Thọ mở dư địa cho phát triển cụm công nghiệp

Động lực lan tỏa kinh tế địa phương

Phú Thọ (sau sáp nhập) có 130 cụm công nghiệp với tổng diện tích gần 6.500 ha. Đến nay, tỉnh đã thành lập 67 cụm công nghiệp, diện tích hơn 3.100 ha, trong đó 35 cụm công nghiệp đi vào hoạt động, thu hút 930 dự án thứ cấp, tạo việc làm ổn định cho hơn 37.000 lao động với thu nhập khoảng 7 triệu đồng/người/tháng. Tỷ lệ lấp đầy đạt trên 53% - một con số đáng ghi nhận trong bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư ngày càng khốc liệt.

Việc hình thành các cụm công nghiệp giúp nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ sản xuất có mặt bằng phù hợp để mở rộng sản xuất. Đồng thời, góp phần giải quyết ô nhiễm môi trường tại các làng nghề, khu sản xuất tự phát. Mô hình này đã hỗ trợ quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ trong GRDP và thúc đẩy lan tỏa phát triển vùng.

Nhận rõ tầm quan trọng đó, Sở Công Thương Phú Thọ đã chủ động xây dựng chính sách và cơ chế nhằm quản lý, phát triển cụm công nghiệp, như: Rà soát quy hoạch, lựa chọn chủ đầu tư hạ tầng, tham mưu cơ chế hỗ trợ, đến xây dựng quy chế quản lý thống nhất và minh bạch. Đây là cơ sở để tăng tính hấp dẫn đầu tư, hướng cụm công nghiệp phát triển bài bản, tuân thủ các yêu cầu môi trường.

Những kết quả đạt được là rõ ràng, nhưng theo ông Trần Quang Tuấn - Giám đốc Sở Công Thương Phú Thọ, hiện trạng phát triển cụm công nghiệp của tỉnh đang gặp những vướng mắc. Đầu tiên là về thủ tục đầu tư chồng chéo. Hiện dự án xây dựng hạ tầng cụm công nghiệp phải qua hai thủ tục thành lập cụm công nghiệp theo Nghị định 32/2024/NĐ-CP và chấp thuận chủ trương đầu tư theo Luật Đầu tư. Bản chất đều là lựa chọn và giao nhà đầu tư nhưng tách thành hai quy trình khiến địa phương mất nhiều thời gian xử lý, làm giảm tốc độ triển khai.

Nhiều cụm công nghiệp đã được thành lập và giao đất trước đây nhưng chưa có quyết định chủ trương đầu tư. Khi luật pháp thay đổi, các địa phương lúng túng vì thiếu hướng dẫn xử lý tình huống chuyển tiếp.

Cùng đó, hệ thống xử lý nước thải tập trung đang là điểm nghẽn lớn. Nhiều cụm công nghiệp hoạt động trước năm 2020 chưa đầu tư công trình này, trong khi Luật Bảo vệ môi trường yêu cầu phải có trước khi tiếp nhận dự án thứ cấp. Khó khăn về vốn, quỹ đất đã ảnh hưởng tới mở rộng sản xuất của doanh nghiệp.

Gỡ vướng để phát triển mạnh mẽ hơn

Cũng theo lãnh đạo Sở Công Thương Phú Thọ, các dự án hạ tầng dùng ngân sách bộc lộ nhiều bất cập, như: Thiếu vốn duy tu, cơ chế thu phí chưa phù hợp, phân cấp quản lý còn vướng mắc sau sáp nhập đơn vị hành chính. Quy định thanh tra, giám sát chưa rõ ràng khiến hiệu lực quản lý nhà nước chưa tương xứng với yêu cầu phát triển và bảo vệ môi trường.

Để khắc phục những vướng mắc trên, đồng thời hoàn thiện hạ tầng các cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh, Phú Thọ xác định cần sự phối hợp đồng bộ từ Trung ương đến địa phương để tháo gỡ những mâu thuẫn chính sách và cải thiện hạ tầng. Đại diện Sở Công Thương Phú Thọ cũng đề nghị, các cấp quy định rõ điều kiện thành lập cụm công nghiệp, đặc biệt là tỷ lệ lấp đầy và quỹ đất công nghiệp của địa bàn. Hướng dẫn rà soát lại phương án phát triển cụm công nghiệp phù hợp với tổ chức hành chính sau sáp nhập.

Bộ Tài chính nghiên cứu sửa đổi Luật Đầu tư theo hướng miễn thủ tục chấp thuận chủ trương đối với dự án xây dựng hạ tầng cụm công nghiệp, giảm trùng lặp, rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư. Xem xét cơ chế hỗ trợ đầu tư xử lý nước thải tập trung yếu tố đánh giá bắt buộc đối với cụm công nghiệp hiện đại, thân thiện môi trường.

Về phía địa phương, tỉnh sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng lựa chọn chủ đầu tư hạ tầng, siết kỷ luật triển khai, đảm bảo cụm công nghiệp phát triển đúng quy hoạch, không để xảy ra tình trạng đầu tư dở dang, gây lãng phí đất đai.

Phát triển cụm công nghiệp là một trong những định hướng của Phú Thọ để thúc đẩy công nghiệp hóa công nghiệp nông thôn. Nhưng muốn cụm công nghiệp thực sự trở thành “điểm đến tin cậy” của doanh nghiệp, thì cải cách thủ tục, đầu tư hạ tầng và tăng cường quản trị phải được thực hiện nhanh hơn, quyết liệt hơn.

Phú Thọ đã thành lập 67 cụm công nghiệp, diện tích hơn 3.100 ha, trong đó 35 cụm công nghiệp đi vào hoạt động, thu hút 930 dự án thứ cấp, tạo việc làm ổn định cho hơn 37.000 lao động.