Cách đây hơn chục năm, thôn Thanh Xuân xã Ea Knuêc (tỉnh Đắk Lắk) vẫn lam lũ bởi đường đất lầy lội, mùa mưa xe máy khó vào, người dân trồng lúa, bắp, tiêu… thu nhập bấp bênh. Không ít thanh niên phải rời quê đi làm thuê.
Thương mại số đưa nông sản đồng bào đến gần hơn với người tiêu dùng
Bước ngoặt đến khi một số hộ tiên phong trồng sầu riêng. Trên đất đỏ bazan màu mỡ, khí hậu mát lành và nguồn nước dồi dào, cây sầu riêng bén rễ xanh tốt. Nhờ chính sách hỗ trợ vay vốn ưu đãi, tập huấn kỹ thuật và kết nối đầu ra, diện tích sầu riêng tăng nhanh, thay thế nhiều cây trồng kém hiệu quả.
Hiện, toàn thôn có hơn 200 ha sầu riêng, trong đó trên 100 ha đang cho thu hoạch ổn định. Năng suất bình quân 15–20 tấn/ha, giá bán 75.000–95.000 đồng/kg, nhiều hộ thu về hàng trăm triệu, thậm chí hơn 1 tỷ đồng mỗi năm.
Gia đình chị Lục Thị Nga là minh chứng. Năm 2016, chị chuyển 2 ha đất sang trồng Ri6 và Monthong, vụ đầu thu hơn 300 triệu đồng. Nay vườn sầu riêng cho thu nhập đều đặn trên 1 tỷ đồng/năm.
Để quảng bá sầu riêng và khích lệ người dân, đặc biệt đồng bào dân tộc thiểu số, xã Ea Knuêc thực hiện dự án “Mỗi xã, phường một KOL – Đưa sản vật, cảnh sắc Đắk Lắk lên không gian số”. Nữ Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã, bà Ngô Thị Minh Trinh, tiên phong tổ chức livestream bán sầu riêng cùng bà con nông dân.
Phiên livestream đã diễn ra vào lúc 10h sáng ngày 24/8/2025 trên Fanpage “Nông sản Đắk Lắk 4 mùa”, Facebook “Ea Knuêc ngày nay” và Tiktok “Sầu riêng Ami Kâo”, tổ chức tại vườn của ông Nguyễn Công Điềm, dân tộc Tày, thôn Thanh Xuân. Chương trình có minigames, khuyến mãi hấp dẫn, đồng thời cho phép người theo dõi đặt hàng trực tuyến.
Bà Ngô Thị Minh Trinh cho biết: “Phiên livestream với chủ đề ‘Thơm như lời hứa, ngọt như lòng dân’ nhằm giới thiệu hương vị sầu riêng thơm ngon của Ea Knuêc, đồng thời khích lệ đồng bào DTTS tự tin giới thiệu, quảng bá sản phẩm trên nền tảng số, thúc đẩy kinh tế số và thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về chuyển đổi số quốc gia”.
Để chuẩn bị, xã đã khảo sát, chọn vườn cây tiêu biểu, canh tác sinh thái, đảm bảo chất lượng quả đẹp, mẫu mã tốt, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Đây là bước đi thiết thực trong xây dựng thương hiệu “Sầu riêng Thanh Xuân”, hướng tới phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, đồng bào Tày – Nùng nơi đây vẫn gìn giữ bản sắc. Mùa sầu riêng chín cũng là mùa của các buổi giao lưu văn nghệ, tiếng đàn tính, hát then vang vọng. Phụ nữ vẫn mặc áo chàm trong lễ hội, người già truyền dạy dân ca, phong tục, nghề thủ công truyền thống cho con cháu.
Chị Hoàng Thị Thu, thành viên đội văn nghệ, chia sẻ: Bà con bận làm kinh tế, nhưng mỗi dịp lễ lớn hay khách tham quan, chúng tôi vẫn biểu diễn hát then, múa sạp. Du khách vừa thưởng thức sầu riêng vừa trải nghiệm văn hóa Tày – Nùng, tạo giá trị kép cho địa phương.
Hiệu quả kinh tế sầu riêng Ea Knuêc không chỉ nhờ cây trồng tốt mà còn nhờ áp dụng kỹ thuật hiện đại, bón phân định lượng, cắt tỉa hợp lý, phòng trừ sâu bệnh bằng biện pháp sinh học, tưới nhỏ giọt giúp cây phát triển đều, trái to và đồng đều. Bên cạnh đó, người dân đã nắm được kỹ thuật, biết xử lý ra quả rải vụ để tránh dồn sản lượng, đảm bảo đầu ra ổn định và giá cả hợp lý.
Nhiều hộ bán sầu riêng trực tiếp qua thương mại điện tử tới khách hàng trong và ngoài tỉnh Đắk Lắk
Một bước tiến quan trọng là kết nối thị trường. Nhiều hộ bán sầu riêng trực tiếp qua thương mại điện tử tới khách hàng trong và ngoài tỉnh, giá bán ổn định, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái. Chị Nguyễn Thị Lan, chủ vườn 3 ha, chia sẻ: “Bán trên sàn thương mại điện tử, giá cao hơn thị trường địa phương 10–15%, thu nhập ổn định hơn”.
Ngoài ra, nhiều hộ dân hợp tác với doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm, giúp giảm rủi ro, đảm bảo nguồn cung và nâng uy tín sầu riêng Ea Knuêc. Địa phương cũng hướng dẫn nông dân áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, mở đường xuất khẩu.
Nhờ xây dựng thương hiệu “Sầu riêng Thanh Xuân”, kết hợp phát triển du lịch trải nghiệm, tham quan vườn sầu, ở homestay, thưởng thức ẩm thực Tày – Nùng, địa phương kỳ vọng nâng giá trị sản phẩm và tạo sinh kế bền vững. Đây cũng là cơ hội để Ea Knuêc trở thành điểm sáng về nông nghiệp số, phát triển kinh tế số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Các mô hình này minh chứng rằng từ vùng núi xa xôi, nông dân Ea Knuêc đã trở thành những chủ hộ làm giàu nhờ sầu riêng, không chỉ cải thiện đời sống mà còn góp phần bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế cộng đồng.
Sầu riêng Ea Knuêc chín rộ vào khoảng tháng 7 đến tháng 10. Với hơn 90% hộ dân là đồng bào Tày, Nùng sinh sống, sầu riêng đang trở thành cây trồng chủ lực và hướng tới xây dựng thương hiệu địa phương.