Hiệu quả kinh tế song hành cùng lợi ích môi trường
Những năm gần đây, đệm lót sinh học đã trở thành giải pháp được nhiều địa phương lựa chọn nhằm xử lý môi trường trong chăn nuôi. Thanh Hóa là một trong những tỉnh đi đầu khi tổ chức tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật rộng rãi cho nông dân. Nhiều hộ trước đây gặp khó vì mùi hôi, dịch bệnh và chi phí xử lý chất thải cao, nay đã tự tin mở rộng quy mô nhờ mô hình sạch và bền vững hơn.
Mô hình nuôi gà trên đệm lót sinh học đang dần thay đổi thói quen sản xuất của người nông dân. Nguồn ảnh: Val – Co
Tại xã Tam Lư, một nông dân sau khi tham gia lớp tập huấn của Hội Nông dân tỉnh đã áp dụng hệ thống đệm lót sinh học cho trang trại rộng hơn 3.000m². Chỉ sau lứa gà đầu tiên, sự thay đổi mang lại hiệu quả rõ rệt: Đàn gà khỏe mạnh, phát triển đồng đều, tỷ lệ bệnh giảm mạnh và đặc biệt là mùi hôi gần như không còn. Trước đây, trang trại từng nhiều lần bị người dân phản ánh vì gây ô nhiễm; nay môi trường xung quanh trở nên thông thoáng, sạch sẽ hơn rất nhiều.
Chia sẻ về quy trình, anh cho biết, trước khi thả giống, nền chuồng được rải men vi sinh, phủ trấu lên trên rồi định kỳ đảo trộn và bổ sung men mỗi tuần. Khi bán gà, toàn bộ lớp đệm được ủ thành phân hữu cơ và đóng bao bán cho thương lái. Nhờ kỹ thuật này, chất thải được xử lý triệt để, giảm đáng kể lượng khí độc hại, hạn chế phát sinh khí mê-tan, loại khí gây nóng lên toàn cầu mạnh gấp nhiều lần CO₂.
Không chỉ ở Tam Lư, mô hình nuôi gà trên đệm lót sinh học cũng phát triển mạnh tại xã Yên Định. Bà Hoàng Thị Nga, người chăn nuôi hơn 2.000 con gà mỗi lứa, cho biết, gia đình bà nuôi khoảng 8 lứa mỗi năm với mức lãi 120 - 150 triệu đồng sau khi trừ chi phí. Thành công này đến từ việc giảm chi phí vệ sinh, tiết kiệm công lao động và tận dụng được lượng phân gà đã được ủ men vi sinh để bón cho ruộng nương.
Theo bà Nga, đệm lót sinh học không chỉ xử lý mùi hôi mà còn giúp bà thay đổi thói quen canh tác. Trước đây, gia đình thường đốt rơm rạ sau thu hoạch khiến khói bụi lan rộng, ảnh hưởng môi trường. Từ khi áp dụng mô hình, rơm rạ được tận dụng làm nguyên liệu lót chuồng, vừa tránh lãng phí, vừa giảm lượng khói bụi thải ra không khí. Phân gà sau ủ có hàm lượng dinh dưỡng cao, giúp đất tơi xốp hơn, giữ ẩm tốt và an toàn cho cây trồng.
Rơm rạ được tận dụng làm nguyên liệu lót chuồng, vừa tránh lãng phí, vừa giảm lượng khói bụi thải ra không khí. Nguồn ảnh: Nutrena Feeds
Giảm khí mê-tan từ chính thay đổi trong sản xuất
Theo các chuyên gia của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, chất thải chăn nuôi là một trong những nguồn phát thải khí mê-tan lớn ở nông thôn. Khi đệm lót sinh học và men vi sinh được sử dụng đúng cách, quá trình phân hủy chất thải diễn ra hiếu khí, hạn chế tối đa lượng mê-tan phát tán. Nhờ vậy, mô hình này không chỉ cải thiện môi trường sống trong chuồng trại, mà còn góp phần giảm phát thải khí nhà kính - một mục tiêu quan trọng trong chiến lược nông nghiệp bền vững.
Hội Nông dân tỉnh Thanh Hóa cũng ghi nhận hiệu quả rõ rệt sau hơn hai năm triển khai dự án xử lý rác và phế phụ phẩm nông nghiệp (2022 - 2024). Ông Nguyễn Xuân Hải, cán bộ Hội Nông dân tỉnh, cho biết: “Chúng tôi khuyến khích bà con xem phế phụ phẩm là tài nguyên, không phải rác. Nếu xử lý đúng cách, rơm rạ hay phân gà không chỉ giảm ô nhiễm và giảm khí mê-tan, mà còn trở thành nguồn dinh dưỡng hữu cơ dồi dào phục vụ nông nghiệp”.
Không chỉ mang lại giá trị kinh tế, mô hình còn giúp giảm mùi hôi, hạn chế dịch bệnh và đặc biệt là giảm phát thải khí mê-tan, yếu tố quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Thanh Hóa đang từng bước hình thành nền nông nghiệp tuần hoàn, nơi mọi phế phụ phẩm đều được tái sử dụng, mang lại lợi ích lâu dài cho người dân và môi trường.