Ngành logistics toàn cầu đang phát triển trong môi trường nhiều bất định
Trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang chịu nhiều áp lực từ xung đột địa chính trị, gián đoạn chuỗi cung ứng và biến động nhu cầu tiêu dùng, khả năng thích ứng và tái cấu trúc trở thành yếu tố sống còn của doanh nghiệp.
Phiên thảo luận số 5 với chủ đề “Tái cấu trúc thương mại toàn cầu: Thách thức và chiến lược thích ứng mới” diễn ra trưa 9/10, tại Hà Nội.
Trong khuôn khổ FIATA World Congress 2025, tại Phiên thảo luận số 5 với chủ đề “Tái cấu trúc thương mại toàn cầu: Thách thức và chiến lược thích ứng mới” diễn ra trưa 9/10, các đại biểu đã cùng nhau tập trung vào những thách thức hiện tại, xu hướng mới và chiến lược thích ứng, giúp doanh nghiệp ngành logistics duy trì sức cạnh tranh và phát triển bền vững.
Ông Mousa Al Bargi, Thứ trưởng phụ trách Dịch vụ Logistics, Bộ Giao thông và Dịch vụ Logistics Vương quốc Ả Rập Saudi, cho biết, thời gian trước, vấn đề Biển Đỏ gây gián đoạn nghiêm trọng chuỗi cung ứng không chỉ của Ả Rập Saudi mà còn ở cấp khu vực và toàn cầu, khiến thời gian vận chuyển tăng thêm 10–12 ngày.
Theo ông, trong giai đoạn đầu khủng hoảng (3- 4 tháng), Chính phủ tập trung tìm kiếm các phương án thay thế. Sau đó, một loạt biện pháp cụ thể được triển khai để giảm thiểu rủi ro. Vương quốc Ả Rập Saudi cũng đã mở các hành lang vận tải đa phương thức, cho phép hàng hóa chuyển hướng qua Vịnh phía trên, rồi vận chuyển tiếp đến bờ biển phía bắc Biển Đỏ, tránh khu vực bị phong tỏa.
Bên cạnh đó, quy trình thông quan được tối ưu, ưu tiên cho các doanh nghiệp có hồ sơ hải quan tốt nhằm rút ngắn thời gian kiểm tra biên giới, bảo đảm luồng hàng xuất khẩu không bị gián đoạn. Nhờ vậy, các container từ biên giới đất liền Ả Rập Saudi vẫn được vận chuyển bình thường.
Ông Al Bargi cho biết thêm, Chính phủ cũng đang tái cấu trúc hệ thống logistics để giảm thiểu chậm trễ, đồng thời phối hợp với các hãng tàu quốc tế nhằm duy trì dòng chảy hàng hóa ổn định. Dù vậy, cuộc khủng hoảng vẫn khiến công suất hoạt động tại các cảng thương mại toàn cầu giảm so với trước đây.
Với thị trường Mỹ, theo ông Brandon Fried, Giám đốc điều hành, Chuyên gia xây dựng đội ngũ và hàng hóa hàng không của Hiệp hội giao nhận hàng không (Mỹ), cho biết ngành logistics đang đối mặt nhiều biến động liên quan đến Quy tắc thuế tối thiểu (De minimis).
Trước đây, các lô hàng trị giá dưới 200 USD được nhập vào Mỹ miễn thuế và không cần thủ tục thông quan chính thức và ngưỡng này sau đó được nâng lên 800 USD. Tuy nhiên, chính sách mới của Mỹ buộc những lô hàng trước đây được miễn thuế phải thông quan và chịu thuế. Hiện nhiều hãng hàng không phải điều chỉnh hệ thống công nghệ thông tin và quy trình vận hành để thích ứng.
Ông nhấn mạnh, nếu các doanh nghiệp không tự động hóa và chuyển đổi số, họ sẽ đối mặt rủi ro lớn, thậm chí có thể đã quá muộn để khắc phục. Việc nắm giữ và khai thác dữ liệu hiệu quả là chìa khóa giúp ngành phản ứng nhanh trong bối cảnh biến động.
Theo ông Fried, ngành logistics toàn cầu giống như “một chuyến tàu lượn siêu tốc”, liên tục thay đổi dưới tác động của nhiều yếu tố địa chính trị như tình hình tại Ukraine, Gaza hay biến động tại Kênh đào Panama. Dù vậy, ngành vẫn đang phát triển trong môi trường nhiều bất định.
Công nghệ và dữ liệu tập trung, chìa khóa tái cấu trúc chuỗi cung ứng
Ông Martin Lee, Quản lý Kinh doanh Khu vực châu Phi, châu Á, Trung Đông, Tiểu lục địa Ấn Độ và châu Úc – New Zealand của WiseTech Global, chia sẻ về vai trò then chốt của API (giao diện lập trình ứng dụng) trong chuỗi cung ứng số và yêu cầu cấp bách về chuyển đổi dữ liệu trong ngành logistics.
Nếu như trước đây, toàn bộ quy trình hải quan tại Anh đều thực hiện thủ công, giấy tờ được gửi và cập nhật hàng tháng thì hiện nay API chính là công cụ kết nối dữ liệu từ hệ thống này sang hệ thống khác, giúp các khâu trong chuỗi cung ứng vận hành liền mạch, tự động và tức thời.
Theo ông Martin Lee, trong bối cảnh quy định thay đổi nhanh, các quyết định có thể được triển khai chỉ sau vài ngày, ngành logistics không còn thời gian để xử lý thủ công. API trở thành xương sống của kết nối dữ liệu. Tuy nhiên, nếu dữ liệu đầu vào kém chất lượng, toàn bộ hệ thống sẽ bị ảnh hưởng, dẫn tới lỗi tuân thủ, phạt hành chính và gián đoạn vận hành.
Về giải pháp, theo ông Lee đó là xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung, đây sẽ là nguồn thật để mọi quy trình được tự động hóa và kiểm soát từ đầu. Trước khi nói đến AI, ngành logistics cũng cần xử lý tốt nền tảng dữ liệu, bởi đây là ngành đặc thù, thường xuyên đối mặt thay đổi về quy định, địa chính trị và cả yếu tố thời tiết.
Ông Lee nhấn mạnh, trong bối cảnh AI ngày càng phát triển, nhu cầu về nguồn nhân lực sẽ giảm. Vì vậy, việc truyền đạt kinh nghiệm và đào tạo thế hệ trẻ trở thành nguồn nhân lực giải quyết vấn đề là điều cốt lõi để ngành tiếp tục phát triển bền vững.
Trong bối cảnh thương mại quốc tế chịu sức ép từ xung đột địa chính trị, gián đoạn chuỗi cung ứng và thay đổi chính sách, các chuyên gia tại FIATA World Congress 2025 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tái cấu trúc hệ thống logistics, chuyển đổi số dữ liệu, cũng như chủ động xây dựng chiến lược thích ứng để duy trì năng lực cạnh tranh và tăng khả năng chống chịu của doanh nghiệp.
FIATA World Congress 2025 với chủ đề “Logistics xanh, thích ứng nhanh” (Green and Resilient Logistics) kéo dài từ ngày 6 - 10/10, cùng với hàng loạt hoạt động nghị sự, hội thảo - Triển lãm FIATA World Congress 2025 cũng thu hút được sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp, sự kiện không chỉ giúp các doanh nghiệp quảng bá hình ảnh, mà còn là cơ hội giúp kết nối các doanh nghiệp với thị trường quốc tế.