Thường vụ Quốc hội bàn cơ chế gỡ vướng trong thi hành Luật Đất đai

Dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành Phiên họp thứ 51. Theo chương trình phiên họp, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Gỡ vướng chính sách đất đai phục vụ phát triển

Trình bày Tờ trình tóm tắt dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nêu rõ, Nghị quyết được ban hành để thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai, tháo gỡ kịp thời những "điểm nghẽn", vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất, tạo động lực đưa đất nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Dự thảo Nghị quyết gồm 3 Chương, 13 điều, quy định về 3 nhóm nội dung.

Nhóm thứ nhất, các nội dung thể chế quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp theo Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, Kết luận của Bộ Chính trị.

Nhóm thứ hai, các nội dung giải quyết “điểm nghẽn” đã được chỉ ra tại Thông báo số 08-TB/BCĐTW của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật.

Nhóm thứ ba, các nội dung để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật Đất đai.

Trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết.

Theo báo cáo thẩm tra, một số ý kiến cho rằng các quy định về giao đất cho thuê đất, mục đích sử dụng đất là những nội dung quan trọng và mới so với luật đất đai hiện hành. Do đó cần cân nhắc, thận trọng và phải đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước phù hợp với chế độ sở hữu toàn dân về đất đai do nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, nhất là quyền định đoạt của chủ sở hữu ổn định.

Đồng thời đề nghị làm rõ việc áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất để tính tiền sử dụng đất, tiền bồi thường khi nhà nước thu hồi đất, bồi thường về đất, giá đất, có đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn phát triển hay không? Vì hệ số điều chỉnh giá đất có ưu điểm dễ tính toán nhưng căn cứ xác định chưa rõ ràng…

Bên cạnh đó,cơ quan thẩm tra cũng đề nghị tiếp tục rà soát các nội dung quy định tại dự thảo Nghị quyết, bảo đảm phù hợp quy định của Hiến pháp; không mâu thuẫn, chồng chéo với các pháp luật hiện hành; bảo đảm tính khả thi, công bằng, minh bạch, không gây khiếu kiện, khiếu nại, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân…

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận thấy, hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã được Chính phủ chuẩn bị nghiêm túc, đúng quy định, đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét, quyết định theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Rà soát kỹ lưỡng, thống nhất hiệu lực thi hành

Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã nỗ lực, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định; sự chủ động, tích cực của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính phối hợp với các cơ quan của Quốc hội xây dựng Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự thảo Nghị quyết.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với nhiều nội dung trong Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo của Ủy ban Kinh tế và Tài chính; thống nhất với đề xuất của Chính phủ về bổ sung dự thảo Nghị quyết vào Chương trình lập pháp năm 2025, trình Quốc hội xem xét thông qua theo quy trình rút gọn tại Kỳ họp thứ 10.

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát các nội dung của dự thảo Nghị quyết, bảo đảm bám sát và phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là các nghị quyết mới của Bộ Chính trị.

Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần tiếp tục nghiên cứu một số nội dung; rà soát, tổng hợp đầy đủ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai 2024 để có giải pháp tháo gỡ kịp thời trong Nghị quyết.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, cần rà soát kỹ lưỡng, thống nhất hiệu lực thi hành của dự thảo Nghị quyết; xác định đầy đủ và toàn diện các trường hợp cần áp dụng cơ chế chuyển tiếp nhằm xử lý tối đa bất cập, vướng mắc phát sinh trên thực tế; tránh bỏ sót các trường hợp có sự thay đổi chính sách giữa dự thảo Nghị quyết và quy định của Luật Đất đai hiện hành, bảo đảm tính ổn định của hệ thống pháp luật, hạn chế khoảng trống pháp lý.

Đồng thời, giao Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp thu tối đa ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, giải trình thấu đáo, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Mười kịp tiến độ, bảo đảm chất lượng. Ủy ban Kinh tế và Tài chính chủ trì, phối hợp với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội tiến hành thẩm tra chính thức dự thảo Nghị quyết.

Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dự thảo Nghị quyết về cơ chế tháo gỡ khó khăn trong thi hành Luật Đất đai đã được trình để xem xét thông qua. Dự thảo gồm 3 chương, 13 điều, trong đó tập trung vào các chính sách tháo gỡ vướng mắc về thu hồi đất, bồi thường, tái định cư và chuyển mục đích sử dụng đất.

Quốc hội cũng đặt mục tiêu hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai toàn quốc vào năm 2026, nhằm tăng minh bạch và giảm tranh chấp. Đây được xem là nền tảng quan trọng giúp xác định giá đất sát thực tế và quản lý hiệu quả hơn.

Đáng chú ý, Quốc hội cho biết chưa tiến hành sửa toàn diện Luật Đất đai trong kỳ họp này để đảm bảo tính ổn định pháp lý trong giai đoạn chuyển tiếp. Việc ban hành Nghị quyết được xem là bước đi linh hoạt, giúp tháo gỡ các điểm nghẽn trước mắt, tạo tiền đề cho việc sửa đổi luật toàn diện trong thời gian tới.