Tọa đàm phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030

Sáng 20/11, Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương đã tổ chức tọa đàm với chủ đề “Phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”.

Sự kiện nằm trong hoạt động tọa đàm đối thoại chính sách về công nghiệp, năng lượng và thương mại được Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương, Bộ Công Thương tổ chức hàng tháng.

Tọa đàm có sự tham dự của ông Nguyễn Khắc Quyền, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương; đại diện nhiều cục, vụ thuộc Bộ Công Thương; bà Trần Thị Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam; các doanh nghiệp phân phối, bán lẻ tại Việt Nam...

Ông Nguyễn Khắc Quyền, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương. Ảnh: Thanh Tuấn

Theo thông tin từ Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương, thị trường bán lẻ toàn cầu trong giai đoạn 2022 - 2025 đã có những thay đổi mang tính căn bản trong cấu trúc. Các báo cáo và thống kê trong năm 2025 đã chỉ ra rằng, kể từ sau Covid-19, thói quen tiêu dùng được hình thành trong thời kỳ khủng hoảng không còn là trạng thái thích ứng mà đã trở thành một trạng thái căn bản và tiếp tục phát triển.

Đại dịch đã hoạt động như một chất xúc tác cường độ cao, thúc đẩy các doanh nghiệp phải chấp nhận chuyển đổi số, biến đó từ một lựa chọn chiến lược thành một yêu cầu bắt buộc để tồn tại.

Giai đoạn 2022 - 2025, thị trường bán lẻ chịu tác động của trí tuệ nhân tạo từ công cụ thử nghiệm trở thành trụ cột vận hành của doanh nghiệp; xu hướng tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng thông qua trải nghiệm đa kênh và siêu cá nhân hóa; sự khác biệt về xu hướng tiêu dùng và giá trị…

Tại Việt Nam, thị trường bán lẻ Việt Nam giai đoạn 2022 - 2025 đang thể hiện sự đối lập rõ rệt giữa thực tế ngắn hạn và tiềm năng dài hạn.

Trong ngắn hạn, nền kinh tế phục hồi sau đại dịch với tốc độ chậm. GDP năm 2023 tăng 5,05%, đồng thời sức mua tiêu dùng phục hồi chậm hơn dự báo. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ (sau khi loại trừ yếu tố giá) trong năm 2024 chỉ tăng 5,8 điểm phần trăm.

Tốc độ này vẫn thấp hơn đáng kể so với mức tăng trưởng trung bình 8 - 9% của giai đoạn trước Covid-19, cho thấy người tiêu dùng vẫn duy trì xu hướng thắt chặt chi tiêu. Để kích cầu, Chính phủ đã tiếp tục gia hạn chính sách giảm 2% thuế giá trị gia tăng đến hết tháng 6/2025.

Đối thoại thu hút sự tham gia của đại diện nhiều cục, vụ thuộc Bộ Công Thương, doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng. Ảnh: Thanh Tuấn

Tuy nhiên, trong tương lai, thị trường bán lẻ sẽ tăng trưởng và đồng thời trở nên bền vững hơn. Các yếu tố nền tảng ảnh hưởng đến thị trường bán lẻ Việt Nam đang tương đối thuận lợi. Động lực kép đến từ nhân khẩu học và thu nhập.

Dân số dự kiến vượt mốc 100 triệu người vào năm 2025. Tốc độ tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người giai đoạn 2017 - 2022 đạt CAGR 8,5%, là mức cao nhất trong khu vực Đông Nam Á. Sự gia tăng thu nhập này đang thúc đẩy sự mở rộng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu, với dự báo có thêm 23,2 triệu người gia nhập nhóm tiêu dùng mới đến cuối năm 2030. Do đó, ngành bán lẻ Việt Nam được dự báo sẽ tăng trưởng kép (CAGR) ở mức 12,05% trong giai đoạn 2023 - 2028.

Sự phục hồi 5,8% trong giai đoạn 2022 - 2025 không phản ánh sự phân hóa của thị trường bán lẻ thế giới. Người tiêu dùng Việt Nam đang ưu tiên rõ rệt cho các ngành hàng thiết yếu (63% dự kiến tăng chi tiêu) và chăm sóc sức khỏe (48% dự kiến tăng chi tiêu).

Đặc biệt, những chính sách pháp luật đối với thị trường bán lẻ Việt Nam có những thay đổi lớn với các nỗ lực minh bạch hóa của Nhà nước, Chính phủ. Những biện pháp này được thiết lập nhằm tạo ra "sân chơi công bằng" về pháp lý. Các cơ chế chính bao gồm việc áp dụng hóa đơn điện tử bắt buộc cho các hộ kinh doanh cá thể có doanh thu trên 1 tỷ VNĐ/năm, hiệu lực từ ngày 1/6/2025.

Song song đó, theo Nghị quyết 68-NQ/TW, hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh dự kiến sẽ bị xóa bỏ chậm nhất vào năm 2026. Ngoài ra, các nỗ lực quản lý hành chính, chẳng hạn như mục tiêu của Hà Nội hoàn tất việc xóa bỏ "chợ cóc" và chợ tạm trong năm 2025, cũng góp phần vào sự chuyển dịch này.

Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương tổ chức tọa đàm đối thoại chính sách về công nghiệp, năng lượng và thương mại hàng tháng nhằm tạo diễn đàn cho các chuyên gia, nhà nghiên cứu, hiệp hội ngành hàng, địa phương... bàn thảo nhiều nội dung quan trọng, đóng góp vào việc xây dựng, triển khai chính sách, thúc đẩy ngành Công Thương phát triển.

Hải Linh - Thanh Tuấn