Minh bạch xuất xứ: ‘Chìa khoá’ cho mục tiêu 1.000 tỷ USD
Phát biểu khai mạc Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc – Nâng tầm hàng Việt” do Báo Công Thương tổ chức sáng 9/10, nhà báo Nguyễn Văn Minh – Tổng Biên tập Báo Công Thương nhắc đến một thông tin rất vui là trong họp báo thường kỳ Bộ Công Thương chiều 8/10, Bộ Công Thương công bố năm nay, kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước có thể đạt xấp xỉ 900 tỷ USD, tiến gần đến mốc 1.000 tỷ USD mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã đặt ra và kỳ vọng trong một bài phát biểu đầu năm 2025. Tuy nhiên, để đạt được con số này cần sự nỗ lực rất lớn của các bộ, ngành, doanh nghiệp liên quan, trong đó có nỗ lực trong việc xác minh xuất xứ, chống gian lận thương mại, hàng hoá không rõ nguồn gốc.
Tổng Biên tập Nguyễn Văn Minh phát biểu khai mạc diễn đàn. Ảnh: Thái Mạnh
Trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ, hàng hóa Việt Nam không chỉ cạnh tranh về chất lượng và giá cả, mà còn phải chứng minh được nguồn gốc rõ ràng, minh bạch và đáng tin cậy. Truy xuất nguồn gốc đã trở thành “chứng minh thư” của sản phẩm, là “lá chắn thép” bảo vệ người tiêu dùng và là “tấm hộ chiếu” để hàng Việt vươn ra thế giới.
“Không thể có thị trường lành mạnh nếu còn hàng hóa mập mờ xuất xứ. Không thể có thương hiệu quốc gia nếu doanh nghiệp chưa ý thức đầy đủ về minh bạch thông tin sản phẩm. Đặc biệt, không thể có niềm tin của người tiêu dùng nếu truyền thông chưa đủ mạnh mẽ để lan tỏa những giá trị của sự trung thực và chuẩn mực” - nhà báo Nguyễn Văn Minh nhấn mạnh.
Nhìn lại thời gian qua, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương, hàng loạt văn bản đã được ban hành nhằm tăng cường quản lý xuất xứ, chống gian lận thương mại, kiểm soát buôn lậu và hàng giả. Nhưng đi cùng với thể chế, một yếu tố không thể thiếu chính là truyền thông - cầu nối giữa chính sách, doanh nghiệp và người dân.
Báo chí không chỉ là “người đưa tin”, mà là người đồng hành, người giám sát và người lan tỏa niềm tin xã hội. Với lĩnh vực truy xuất nguồn gốc, vai trò đó càng trở nên then chốt.
Thứ nhất, truyền thông là công cụ để nâng cao nhận thức cộng đồng. Thông qua báo chí, người dân hiểu rằng việc quét mã QR không chỉ là hành động mua sắm thông minh mà còn là sự chung tay chống lại hàng giả, hàng nhái. Doanh nghiệp hiểu rằng minh bạch nguồn gốc không chỉ để tuân thủ quy định, mà là lợi thế cạnh tranh lâu dài.
Thứ hai, truyền thông là kênh giám sát xã hội hiệu quả. Những tuyến bài điều tra, những chương trình truyền hình, phóng sự chuyên đề đã chỉ ra thực trạng hàng hóa kém chất lượng, gian lận xuất xứ và những lỗ hổng trong quản lý. Chính truyền thông đã giúp cơ quan chức năng kịp thời vào cuộc, siết chặt kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Thứ ba, truyền thông là động lực thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý hàng hóa. Trong thời đại dữ liệu và công nghệ, báo chí không chỉ phản ánh, mà còn trực tiếp tham gia lan tỏa các giải pháp mới: từ hệ thống iTrace247, blockchain, mã số mã vạch chuẩn GS1 cho đến những sáng kiến số hóa chuỗi cung ứng. Mỗi bài viết, mỗi chương trình truyền hình về những mô hình minh bạch hóa sản phẩm là một viên gạch góp phần xây dựng niềm tin của xã hội đối với hàng Việt.
Báo chí truyền thông là lực lượng tiên phong minh bạch hoá xuất xứ
Nhắc lại scandal gây rúng động châu Âu cách đây hơn 10 năm là vụ án thịt ngựa giả làm thịt bò được bày bán ở một loạt siêu thị châu Âu làm lung lay niềm tin của người tiêu dùng về nguồn gốc hàng hoá, nhà báo Nguyễn Văn Minh nhấn mạnh, 10 năm, vào cuối năm 2024, tại Việt Nam, hàng loạt vụ án quy mô lớn liên quan đến sữa bột giả, thực phẩm chức năng giả, thuốc giả bị Bộ Công an triệt phá đã một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tính minh bạch trong sản xuất, kinh doanh và quản lý thị trường. Những sự việc đó cho thấy vai trò sống còn của việc định danh, truy xuất nguồn gốc hàng hóa trong xây dựng niềm tin thị trường.
Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc – Nâng tầm hàng Việt là một trong những hoạt động truyền thông hiệu quả về vấn đề truy xuất, minh bạch xuất xứ hàng hoá. (Ảnh: Thái Mạnh)
Là cơ quan ngôn luận của Bộ Công Thương, Báo Công Thương nhận thức rõ rằng: truyền thông không chỉ dừng ở việc tuyên truyền chính sách, mà phải trở thành lực lượng tiên phong tạo sức ép xã hội tích cực để doanh nghiệp, người dân và các cơ quan quản lý cùng hướng tới chuẩn mực minh bạch và liêm chính trong thương mại.
Trong năm qua, Báo Công Thương đã tổ chức hàng loạt chuyên mục, diễn đàn, tọa đàm, loạt bài viết, video về minh bạch nguồn gốc xuất xứ, chống hàng hoá không rõ nguồn gốc, chuyển đổi số trong quản lý thị trường. Báo Công Thương kiên trì đồng hành cùng các lực lượng chức năng, các doanh nghiệp sản xuất - phân phối, đặc biệt là các đơn vị công nghệ, để thúc đẩy văn hóa minh bạch trong kinh doanh.
“Thông qua diễn đàn hôm nay, Báo Công Thương mong muốn tiếp tục đóng vai trò cầu nối tin cậy giữa nhà nước - doanh nghiệp - người tiêu dùng - truyền thông, tạo không gian đối thoại thẳng thắn, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, tháo gỡ những điểm nghẽn trong chính sách, tiêu chuẩn và ứng dụng công nghệ” – nhà báo Nguyễn Văn Minh bày tỏ.
Nhấn mạnh rằng trong các chuyến công tác ra nước ngoài, hình ảnh hàng Việt Nam xuất hiện ngày càng nhiều tại các kênh phân phối nước ngoài, nhà báo Nguyễn Văn Minh cho biết, trong một chuyến công tác đến Hoa Kỳ, hãng bán lẻ nổi tiếng Costco đã thông tin rằng hàng năm, Costco đã nhập khẩu khoảng 1 tỷ USD hàng hoá Việt Nam. Song nếu làm tốt hơn nữa công tác truy xuất nguồn gốc xuất xứ hàng hoá, cơ hội hàng Việt vào kênh phân phối này sẽ còn rộng mở hơn nữa. Đồng thời, làm tốt bài toán nguồn gốc xuất xứ cũng là chìa khoá để hàng Việt đến với nhiều thị trường.
Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc - Nâng tầm hàng Việt” không chỉ là nơi trao đổi về công nghệ, mà sâu xa hơn là diễn đàn của niềm tin - niềm tin vào sản phẩm Việt, vào doanh nghiệp Việt và vào năng lực quản lý hiện đại của Nhà nước Việt Nam.
Nhà báo Nguyễn Văn Minh nhấn mạnh: “Tôi tin tưởng rằng, với sự chung tay của các bộ, ngành, hiệp hội, doanh nghiệp, cùng sự đồng hành của báo chí, chúng ta hoàn toàn có thể xây dựng một thị trường công bằng - minh bạch - trách nhiệm, nơi mỗi sản phẩm Việt đều mang trong mình “tấm hộ chiếu xuất xứ” rõ ràng, đáng tự hào”.
Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc – Nâng tầm hàng Việt” do Bộ Công Thương chủ trì, Báo Công Thương tổ chức, diễn ra ngày 9/10/2025 tại Hà Nội, quy tụ đại diện các bộ, ngành, hiệp hội, doanh nghiệp và cơ quan báo chí. Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động triển khai các chỉ đạo của Chính phủ về tăng cường quản lý xuất xứ hàng hóa, chống gian lận thương mại, thúc đẩy chuyển đổi số và xây dựng thương hiệu quốc gia dựa trên nền tảng minh bạch.