Tuyên Quang: Nâng tầm thương hiệu thổ cẩm Pà Thẻn

Sợi chỉ kết nối văn hóa và kinh tế

Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, là nơi hơn 95% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là dân tộc Tày, Dao, Mông và Pà Thẻn. Mỗi cộng đồng đều giữ cho mình những nét văn hóa truyền thống riêng, trong đó nghề dệt thổ cẩm là một phần hồn không thể thiếu.

Riêng với người Pà Thẻn, từng đường kim, mũi chỉ, từng hoa văn tinh xảo không chỉ là sản phẩm thủ công, mà còn là thông điệp văn hóa, là cách lưu giữ và kể lại những câu chuyện về lịch sử, tín ngưỡng và đời sống của cộng đồng.

Tuy nhiên, cũng như nhiều ngành nghề truyền thống khác, nghề dệt thổ cẩm Pà Thẻn từng đứng trước nguy cơ mai một. Thế hệ trẻ ngày càng ít mặn mà với nghề, sản phẩm chỉ dừng lại ở phục vụ nhu cầu cá nhân, thiếu tính thương mại và không đủ sức cạnh tranh trên thị trường.

Chính trong bối cảnh ấy, năm 2009, chị Tải Thị Mai - Chi hội trưởng Phụ nữ thôn My Bắc nhận thấy cần phải bảo tồn văn hóa truyền thống gắn với phát triển kinh tế, để thổ cẩm không chỉ tồn tại trong ký ức, mà còn hiện diện sống động trong đời sống hiện đại. Với trăn trở đó, chị Tải Thị Mai nhen nhóm ý tưởng thành lập hợp tác xã nhằm khôi phục nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc Pà Thẻn và tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho bà con.

Năm 2017, Hợp tác xã Thổ cẩm Pà Thẻn chính thức được thành lập với 10 thành viên,  phần lớn là những phụ nữ lớn tuổi, giàu kinh nghiệm dệt thổ cẩm.  Ngay khi ra đời, Hợp tác xã Thổ cẩm Pà Thẻn đã thổi luồng sinh khí mới vào nghề truyền thống, khơi dậy niềm tự hào và trách nhiệm của người dân với sản phẩm văn hóa của dân tộc mình.

Thuận lợi hơn, đó là Hợp tác xã Thổ cẩm Pà Thẻn nhận được  sự hỗ trợ từ các cấp, ngành để trang thiết bị, máy móc, lớp tập huấn kỹ thuật, vốn vay ưu đãi, cơ hội tham gia hội chợ và các sự kiện xúc tiến thương mại để duy trì sản xuất, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm.

Trước xu thế phát triển của công nghệ, chị Tải Thị Mai cùng các thành viên không chỉ chăm chút chất lượng sản phẩm mà còn chủ động quảng bá qua các kênh trực tuyến. Theo đó, các thành viên hợp tác xã tích cực tham gia các nhóm bán hàng trực tuyến, học cách livestream, xây dựng fanpage, lập website “Hợp tác xã Thổ cẩm Pà Thẻn Tân Bắc” để giới thiệu sản phẩm một cách chuyên nghiệp. 

Nhờ đó, hình ảnh thổ cẩm Pà Thẻn dần xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội, tiếp cận khách hàng ở cả trong và ngoài nước. Đặc biệt, việc livestream bán hàng giúp doanh thu tăng gấp đôi so với cách bán truyền thống. Ngoài ra, hợp tác xã cũng tích cực tham gia cộng đồng “Nhóm tiên phong vì tiếng nói của dân tộc thiểu số” để lan tỏa câu chuyện về nghề dệt thổ cẩm và khẳng định sản phẩm thủ công truyền thống hoàn toàn có chỗ đứng trên thị trường.

Đáng chú ý, hợp tác xã mới đây đã ký kết thành công đơn hàng xuất khẩu chính ngạch đầu tiên sang Hàn Quốc trị giá gần 100 triệu đồng, gồm 500 túi thơm và 500 túi đựng thẻ ATM. Đây không chỉ là hợp đồng thương mại mà còn là bước khẳng định vị thế sản phẩm Pà Thẻn trên thị trường quốc tế. 

Nâng tầm thương hiệu thổ cẩm Pà Thẻn

Hợp tác xã Thổ cẩm Pà Thẻn đã chứng minh rằng, khi văn hóa và kinh tế cùng song hành, giá trị truyền thống không chỉ được bảo tồn, mà còn trở thành nguồn lực phát triển. Trong bối cảnh hội nhập, những sản phẩm thủ công mang bản sắc riêng như thổ cẩm Pà Thẻn hoàn toàn có thể trở thành đại sứ văn hóa, đưa hình ảnh Việt Nam ra thế giới, đồng thời cải thiện sinh kế cho cộng đồng.

Tuy nhiên, để thương hiệu thổ cẩm Pà Thẻn vươn xa hơn, vẫn cần chiến lược dài hạn thông qua việc đa dạng hóa mẫu mã, kết hợp thiết kế truyền thống với xu hướng tiêu dùng hiện đại, xây dựng bộ nhận diện thương hiệu chuyên nghiệp. Mặt khác, cần mở rộng hợp tác với các nhà thiết kế, doanh nghiệp du lịch để biến thổ cẩm thành sản phẩm quà tặng cao cấp gắn với trải nghiệm văn hóa.

Đặc biệt, việc đẩy mạnh xuất khẩu đòi hỏi hợp tác xã phải nâng chuẩn sản xuất, đáp ứng các tiêu chí khắt khe về chất lượng, môi trường và nguồn gốc. Đồng thời, tận dụng thương mại điện tử xuyên biên giới và các nền tảng bán hàng quốc tế sẽ giúp sản phẩm tiếp cận nhiều thị trường tiềm năng.

Khi sản phẩm được nâng tầm chất lượng, gắn với câu chuyện văn hóa độc đáo và định vị rõ trên thị trường, thổ cẩm Pà Thẻn có thể cạnh tranh với các sản phẩm thủ công trong nước và quốc tế. Mặt khác, việc đa dạng hóa mẫu mã, mở rộng kênh tiêu thụ, ứng dụng thương mại điện tử và tận dụng cơ hội từ các hội chợ, sự kiện xúc tiến thương mại sẽ giúp sản phẩm tiếp cận nhiều khách hàng hơn. 

Quan trọng hơn, bà con Pà Thẻn cần tiếp tục thay đổi tư duy, chuyển từ sản xuất tự cung tự cấp sang làm kinh tế hàng hóa, chủ động học hỏi kỹ năng kinh doanh và quản trị. Đây chính là nền tảng để  không chỉ giúp bà thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu bền vững.

Thổ cẩm Pà Thẻn hôm nay không chỉ là sản phẩm của cộng đồng dân tộc vùng cao, mà là niềm tự hào, là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của văn hóa truyền thống trong dòng chảy hội nhập.