Bảo vệ lưới điện là bảo vệ chính người dân
Hiện nay, việc lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản xuất và tiêu thụ được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 58/2025/NĐ-CP ngày 3/3/2025 của Chính phủ về quy định chi tiết một số điều của Luật Điện lực về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, trong đó có 3 loại hình: Hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản xuất tự tiêu thụ không đấu nối với hệ thống điện quốc gia; hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản xuất tự tiêu thụ có đấu nối và không bán sản lượng điện dư vào hệ thống điện quốc gia; hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản xuất tự tiêu thụ có đấu nối và có bán sản lượng điện dư vào hệ thống điện quốc gia.
Theo số liệu từ Sở Công Thương Hà Tĩnh, từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn tỉnh có 81 hệ thống điện mặt trời mái nhà tự dùng loại có đấu nối và không bán sản lượng điện dư vào hệ thống điện quốc gia với công suất lắp đặt 13.425,01 kWp. Loại có đấu nối và bán điện dư vào hệ thống điện quốc gia là 2 hệ thống, với tổng công suất lắp đặt 3.816,6 kWp.
Lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự dùng giúp người dân giảm chi phí hóa đơn điện mỗi tháng. Ảnh: Trọng Tùng
Năm 2024, gia đình bà Nguyễn Thị Hà (hộ kinh doanh bánh tráng tại xã Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) lắp đặt hệ thống điện mặt trời trị giá 150 triệu đồng với công suất 30kWp. So với thời điểm chưa lắp đặt điện mặt trời, gia đình bà Hà giảm được 5-7 triệu đồng tiền hóa đơn điện mỗi tháng.
“Trước đây, khi chưa lắp đặt điện mặt trời mái nhà, gia đình tôi tiêu thụ mỗi tháng xấp xỉ 30 triệu đồng, có tháng cao điểm là 35 triệu đồng. Vào những tháng cao điểm, việc cháy đồng hồ hay quá tải diễn ra liên tục, sau đó, phía điện lực đã khuyến khích gia đình nên lắp điện mặt trời tự dùng”, bà Hà nói và cho biết thêm, từ khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà, số tiền điện mỗi tháng đã giảm nhiều và không còn tình trạng cháy đồng hồ hay quá tải điện.
Theo quan điểm của bà Hà, việc quản lý đối với những cá nhân, tổ chức sử dụng điện mặt trời mái nhà là cần thiết để đảm bảo an toàn chung.
Quan điểm của bà Hà cũng là tâm lý chung của nhiều người sử dụng điện mặt trời mái nhà ở Hà Tĩnh. Ngoài việc đồng tình với chế tài của ngành chức năng, nhiều người dân cũng mong muốn khâu hoàn thiện thủ tục. Trên thực tế việc đăng ký/thông báo đã được quy định rất cụ thể tại Nghị định 58/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Điện lực.
Người dân mong muốn khâu đăng ký hoặc thông báo cần đơn giản, minh bạch. Ảnh: Trọng Tùng
Chị Nguyễn Thị Hiền (phường Thành Sen, Hà Tĩnh) bày tỏ, dù là hệ thống tự dùng, nhưng nó vẫn liên quan đến lưới điện quốc gia. Lắp đặt không theo chuẩn mực có thể gây cháy nổ, ảnh hưởng đến cả khu phố, việc đăng ký vừa bảo vệ lưới điện vừa bảo vệ chính gia đình mình.
“Nếu ai cũng tự ý lắp đặt, chúng ta sẽ không biết được chất lượng thiết bị ra sao, có đúng quy chuẩn kỹ thuật không. Hơn nữa, việc đăng ký giúp cơ quan chức năng biết được vị trí để xử lý nhanh nếu có sự cố”, chị Hiền mong muốn.
Góp phần bảo đảm an ninh năng lượng
Trong bối cảnh điện mặt trời mái nhà tự sản xuất tự tiêu thụ ngày càng được người dân và doanh nghiệp quan tâm, Sở Công Thương giữ vai trò then chốt trong việc quản lý, giám sát, đảm bảo các hệ thống này phát triển đúng quy định, an toàn và bền vững.
Thời gian qua, Sở Công Thương đã tiếp nhận thông báo để nắm tình hình, quản lý cơ sở dữ liệu. Đối với hệ thống có đấu nối nhưng không bán điện dư, Sở Công Thương đã tập trung kiểm soát thông báo phát triển, phối hợp với đơn vị điện lực kiểm tra an toàn đấu nối và bảo vệ lưới điện.
Đối với loại hình có đấu nối và bán điện dư, Sở Công Thương là đơn vị thẩm định, xác nhận đăng ký phát triển nguồn điện, đồng thời phối hợp chặt chẽ với ngành điện và cơ quan tài chính để giám sát hợp đồng mua bán điện, giá thanh toán cũng như xử lý vi phạm khi có dấu hiệu phát vượt công suất, không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật.
Điện mặt trời mái nhà tự sản xuất tự tiêu thụ ngày càng được người dân và doanh nghiệp hướng tới. Ảnh: Trọng Tùng
Ông Lê Đức Hùng - Trưởng phòng Quản lý Năng lượng, Sở Công Thương - đánh giá, điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ đang phát triển tương đối nhanh, góp phần sử dụng năng lượng sạch và giảm áp lực cho lưới điện.
Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước vẫn còn vướng mắc như: Còn nhiều hộ dân, cơ sở lắp đặt nhỏ lẻ không thông báo, gây khó khăn cho việc theo dõi, thống kê dữ liệu...
Để thực hiện hiệu quả công tác quản lý, Sở Công Thương đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó bao gồm việc xây dựng cơ sở dữ liệu về điện mặt trời mái nhà trên toàn tỉnh; phối hợp, tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện lắp đặt phù hợp với các quy định hiện hành.
Công tác tuyên truyền, hướng dẫn được chú trọng giúp người dân và doanh nghiệp tiếp cận chính sách mới, hiểu rõ quy định, thủ tục. Ảnh: Trọng Tùng
Song song, công tác tuyên truyền, hướng dẫn cũng được chú trọng, nhằm giúp người dân và doanh nghiệp tiếp cận chính sách mới, hiểu rõ quy định, thủ tục và lợi ích khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà.
“Trong bối cảnh nhu cầu sử dụng năng lượng sạch ngày càng tăng, vai trò quản lý của Sở Công Thương càng trở nên quan trọng. Việc giám sát chặt chẽ, linh hoạt, kịp thời tháo gỡ vướng mắc sẽ là yếu tố then chốt để điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ phát triển đúng hướng, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường tại địa phương”, Trưởng phòng Quản lý Năng lượng, Sở Công Thương chia sẻ thêm.
Điện mặt trời mái nhà là xu hướng tất yếu, góp phần quan trọng vào mục tiêu tăng trưởng xanh và an ninh năng lượng. Tuy nhiên, để nguồn điện này phát triển bền vững, việc đăng ký, thông báo theo Nghị định 58 là rất cần thiết. Khi được tiếp cận thông tin đầy đủ, minh bạch, cộng đồng sẽ sẵn sàng hợp tác để điện mặt trời mái nhà vừa phát triển mạnh mẽ, vừa an toàn và đồng bộ với hệ thống điện quốc gia.