Sản phẩm mỳ Chũ của làng nghề Thủ Dương, xã Nam Dương, tỉnh Bắc Ninh nổi tiếng cả nước. Kết quả này đạt được nhờ mối liên kết chặt chẽ giữa bà con làng nghề với Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ mỳ Chũ Nam Thể trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Nam, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ mỳ Chũ Nam Thể quanh câu chuyện này.
Ông Nguyễn Văn Nam, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ mỳ Chũ Nam Thể. Ảnh: Ngọc Hoa
Liên kết để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm
- Mỳ Chũ là sản phẩm của bà con đồng bào dân tộc thiểu số Bắc Ninh vốn đã nổi tiếng từ nhiều năm nay. Ông có thể chia sẻ những thuận lợi cũng như rào cản mà hợp tác xã và bà con địa phương đang gặp phải trong quá trình sản xuất và tiêu thụ?
Ông Nguyễn Văn Nam: Có thể nói, trong bối cảnh hội nhập, thuận lợi nhiều hơn khó khăn. Các cơ quan quản lý, đặc biệt là Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng chính quyền địa phương rất quan tâm đến sản phẩm nông dân làm ra, nhất là sản phẩm của bà con dân tộc thiểu số và miền núi. Nhờ đó, mỳ Chũ của hợp tác xã được tạo điều kiện tham gia nhiều hội chợ, xúc tiến thương mại. Người tiêu dùng trong và ngoài nước đã quen thuộc với sản phẩm, tin tưởng vào chất lượng.
Hiện nay, mỳ Chũ Nam Thể đã có mặt ở các hệ thống siêu thị từ Bắc vào Nam, chợ đầu mối, bếp ăn công nghiệp tại nhiều khu công nghiệp, thậm chí có doanh nghiệp thương mại đưa đi xuất khẩu sang châu Á và châu Âu.
Tất nhiên, nghề truyền thống nào cũng có thách thức, như chi phí nguyên liệu, yêu cầu ngày càng khắt khe về chất lượng, mẫu mã. Song với sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý và sự đồng lòng của bà con, tôi tin rằng mỳ Chũ vẫn giữ được thế mạnh.
- Hợp tác xã hiện đang phân phối sản phẩm qua nhiều kênh khác nhau. Vậy theo ông, đâu là kênh mang lại hiệu quả lớn nhất?
Ông Nguyễn Văn Nam: Chúng tôi quan niệm rằng kênh nào cũng có giá trị, miễn là phù hợp với từng phân khúc khách hàng. Những dòng mỳ cao cấp, có bao bì đẹp, chúng tôi đưa vào siêu thị phục vụ người tiêu dùng thành thị, thu nhập khá. Những sản phẩm bình dân hơn được phân phối qua chợ đầu mối, chợ tuyến xã, tuyến tỉnh để bà con có thể tiếp cận dễ dàng.
Sản xuất mỳ Chũ tại làng nghề Thủ Dương, xã Nam Dương, tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: Hải Linh
Bên cạnh đó, chúng tôi tận dụng mạnh mẽ thương mại điện tử, kênh mạng xã hội. Mỳ Chũ Nam Thể hiện được bán trên Facebook, Zalo, các sàn online và doanh thu từ những kênh này ngày càng tăng, chiếm khoảng 15-20% sản lượng tiêu thụ.
Đặc biệt, xuất khẩu hiện chiếm khoảng 25 - 30% tổng sản lượng, còn lại tiêu thụ trong nước. Mỗi ngày nắng đẹp, riêng làng nghề Thủ Dương có thể sản xuất đến 30 tấn mỳ và sản phẩm làm ra gần như tiêu thụ hết. Đó chính là minh chứng rõ nhất cho sức sống của thương hiệu.
Hướng tới mục tiêu kết hợp sản phẩm làng nghề và du lịch
- Để mở rộng thị trường, đâu là vấn đề hợp tác xã đang cần hỗ trợ nhất từ phía cơ quan quản lý và chính quyền, thưa ông?
Ông Nguyễn Văn Nam: Hiện nay, khó khăn lớn nhất của chúng tôi nằm ở mẫu mã bao bì. Do sáp nhập đơn vị hành chính, toàn bộ địa danh ghi trên bao bì phải thay đổi, điều này khiến hợp tác xã gần như phải làm mới hoàn toàn hệ thống nhãn mác, chi phí rất tốn kém.
Sản phẩm mỳ Chũ mang lại thu nhập cao cho người dân địa phương. Ảnh: Hải Linh
Ngoài ra, bà con cũng gặp vướng mắc từ Chỉ thị 19 về quản lý đất đai. Để mở rộng sân phơi hay xây dựng nhà xưởng phục vụ sản xuất, phải chuyển đổi sang đất thổ cư, điều này không dễ thực hiện. Chúng tôi mong Nhà nước có cơ chế phù hợp, nới lỏng một số quy định để làng nghề có điều kiện đầu tư hạ tầng sản xuất.
Nếu tháo gỡ được hai “nút thắt” này thì hợp tác xã và bà con chắc chắn sẽ có bước phát triển mạnh mẽ hơn, mở rộng thị trường cả trong và ngoài nước.
- Ông có thể chia sẻ tầm nhìn dài hạn mà hợp tác xã đang hướng tới để vừa giữ gìn bản sắc truyền thống, vừa nâng cao giá trị thương hiệu mỳ Chũ?
Ông Nguyễn Văn Nam: Định hướng lâu dài của chúng tôi là phát triển bền vững, gắn với văn hóa và du lịch. Trước hết, hợp tác xã tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, phấn đấu nhiều sản phẩm đạt chuẩn 4 sao, 5 sao để vươn ra thị trường quốc tế. Song song, chúng tôi kết hợp với các công ty lữ hành xây dựng tour du lịch làng nghề, để du khách không chỉ thưởng thức mỳ Chũ mà còn tận mắt chứng kiến quy trình sản xuất truyền thống.
Mỗi hộ xã viên được định danh bằng mã số riêng, sản xuất theo tiêu chuẩn chung của hợp tác xã. Nguyên liệu đầu vào phải là gạo ngon, sạch, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường. Hợp tác xã cũng đặt mục tiêu đạt các chứng chỉ quốc tế như HACCP, ISO – điều kiện tiên quyết để thâm nhập sâu vào các thị trường khó tính.
Quan trọng hơn cả, chúng tôi luôn coi sự đồng lòng của bà con là nền tảng. Khi mỗi hộ dân hiểu rằng sản phẩm của mình không chỉ để bán mà còn đại diện cho thương hiệu làng nghề, thì ai cũng sẽ có trách nhiệm giữ gìn và phát triển.
Xin cảm ơn ông!
Ông Nguyễn Văn Nam, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ mỳ Chũ Nam Thể: Tôi tin rằng, với sự liên kết chặt chẽ giữa hợp tác xã và bà con, thương hiệu Mỳ Chũ sẽ không chỉ bền vững ở trong nước mà còn vươn xa hơn trên bản đồ ẩm thực trong nước và vươn rộng ra thị trường thế giới.