Trong những năm gần đây, Hợp tác xã Nấm Tam Đảo đã trở thành một trong những điểm sáng của nông nghiệp Phú Thọ nói riêng và khu vực trung du miền núi Bắc Bộ nói chung. Không chỉ dừng lại ở việc trồng nấm, Hợp tác xã (HTX) còn tiên phong trong việc khôi phục và phát triển nghề truyền thống trồng dâu, nuôi tằm – một nghề vốn có từ lâu đời nhưng từng bị mai một. Sự liên kết chặt chẽ giữa HTX với người dân và sự đồng hành của chính quyền địa phương đã tạo ra bước chuyển mạnh mẽ, giúp nông dân đổi đời và mở ra hướng phát triển nông nghiệp bền vững.
Kén tằm là nguyên liệu đầu vào cho hàng chục sản phẩm của HTX Nấm Tam Đảo
Đổi đời từ dâu tằm: Câu chuyện thành công của nông dân miền núi
Khác với những mô hình làm ăn tự phát, thiếu liên kết, dẫn đến nhiều rủi ro và thiệt hại về kinh tế, HTX Nấm Tam Đảo đã triển khai cách làm mới: Tổ chức liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho hàng trăm hộ dân. Từ tỉnh Phú Thọ, HTX mở rộng chi nhánh sang nhiều tỉnh như Lào Cai, Tuyên Quang, hình thành mạng lưới liên kết chặt chẽ. Các hộ nông dân tham gia không chỉ có đầu ra ổn định cho kén tằm mà còn thường xuyên được tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn phòng ngừa rủi ro trong quá trình nuôi trồng.
Sự đồng hành này đã tạo nên niềm tin vững chắc, giúp bà con yên tâm đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất. Nhờ đó, nhiều hộ dân đã thoát khỏi cảnh nghèo khó, vươn lên có thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi tháng.
Nghề trồng dâu, nuôi tằm giúp nông dân đổi đời và mở ra hướng phát triển nông nghiệp bền vững
Anh Bùi Văn Phong, thôn Cóc Khiểng, xã Phúc Khánh (tỉnh Lào Cai), chia sẻ rằng trước đây gia đình anh trồng dâu nuôi tằm nhưng chỉ bán cho thương lái với giá bấp bênh. Lợi nhuận không đáng kể khiến gia đình nhiều lần có ý định bỏ nghề. Tuy nhiên, từ khi tham gia chuỗi liên kết với HTX Nấm Tam Đảo vào năm 2022, mọi thứ đã thay đổi. Mỗi lứa tằm mang lại lợi nhuận từ 13 - 14 triệu đồng, giúp anh mạnh dạn mở rộng diện tích từ 1.200 m² lên 1 ha. “Nuôi tằm chỉ mất khoảng 10 - 13 ngày là có thể bán, lại được HTX bao tiêu giá cao, ổn định, nên chúng tôi rất yên tâm sản xuất”, anh Phong chia sẻ.
Tương tự, gia đình anh Nguyễn Ngọc Khoa, thôn Bảo Ân, xã Bảo Hà (Lào Cai), trước đây cũng gặp khó khăn vì giá kén thấp, chỉ 50 - 60 nghìn đồng/kg. Nhưng từ năm 2023, khi tham gia mô hình liên kết, được tập huấn kỹ thuật và bao tiêu với giá 180 nghìn đồng/kg, kinh tế gia đình anh khởi sắc rõ rệt. Hiện anh có gần 3 ha trồng dâu, mỗi tháng thu nhập bình quân 30 triệu đồng, có tháng đạt tới 40 triệu đồng. Thành công của gia đình anh Khoa đã lan tỏa đến nhiều hộ trong thôn, khuyến khích họ khôi phục nghề nuôi tằm để nâng cao thu nhập.
Điểm đặc biệt trong cách làm của HTX Nấm Tam Đảo là không dừng ở khâu sản xuất. Một số hộ dân còn được hướng dẫn trở thành cộng tác viên bán hàng online, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Nhờ vậy, họ không chỉ là người sản xuất mà còn là người kinh doanh, chủ động tiếp cận thị trường rộng lớn hơn. Đây là bước tiến quan trọng, giúp nông dân thay đổi tư duy, nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời kỳ hội nhập.
Liên kết bền vững – Nền tảng cho sự phát triển
Không dừng lại ở trồng nấm hay nuôi tằm, HTX Nấm Tam Đảo còn định hướng phát triển mô hình nông nghiệp tuần hoàn độc đáo “dâu tằm - tơ lụa - đông trùng hạ thảo”. Từ nhộng tằm, HTX có thể nuôi cấy đông trùng hạ thảo - một loại dược liệu quý hiếm, có giá trị cao trên thị trường. Cùng với đó là phát triển sản xuất tơ lụa, dệt may, tạo ra chuỗi giá trị đa ngành, đa sản phẩm.
Như vậy, một cây dâu, một con tằm không chỉ cho kén mà còn góp phần vào sản xuất tơ lụa, thực phẩm chức năng, dược phẩm. Giá trị gia tăng được nâng cao gấp nhiều lần so với sản xuất truyền thống. Đây là hướng đi mới, phù hợp với xu thế nông nghiệp công nghệ cao, thân thiện môi trường và bền vững.
Nhiều hộ nông dân được hưởng lợi từ mô hình trồng dâu, nuôi tằm, từng bước xây dựng cuộc sống ấm no, bền vững.
Theo ông Nguyễn Quốc Huy, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Nấm Tam Đảo: “Để phát triển bền vững, việc bảo vệ chuỗi liên kết là vô cùng cần thiết. HTX đề xuất chính quyền địa phương cần đưa nội dung này vào nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội, coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm nhằm bảo vệ quyền lợi của nông dân cũng như nhà đầu tư. Khi có sự bảo hộ và đồng hành từ Nhà nước, chúng tôi sẽ yên tâm đầu tư lâu dài, giúp bà con nông dân phát triển kỹ thuật, nâng cao đời sống”.
Thực tế cho thấy, mô hình mà HTX Nấm Tam Đảo đang triển khai đã góp phần hồi sinh một nghề truyền thống từng bị lãng quên, đồng thời mở ra cơ hội để nông dân tiếp cận công nghệ, thay đổi tư duy sản xuất. Đây cũng là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc phát triển kinh tế tập thể trong giai đoạn hiện nay.
Trong thời gian tới, HTX Nấm Tam Đảo dự kiến mở rộng vùng nguyên liệu, hợp tác với nhiều hộ nông dân hơn nữa tại Phú Thọ, Lào Cai, Tuyên Quang và các tỉnh trung du miền núi phía Bắc. Điều đó đồng nghĩa với việc ngày càng nhiều hộ nông dân sẽ được hưởng lợi từ mô hình này, từng bước xây dựng cuộc sống ấm no, bền vững.
Thu hoạch kén tằm trên né gỗ ô vuông cho chất lượng kén cao hơn so với cách làm truyền thống trên né tre
Ông Nguyễn Quốc Huy khẳng định: “Chúng tôi không chỉ muốn làm giàu cho HTX, mà còn mong muốn nhiều bà con nông dân ở các địa phương cùng đổi đời nhờ tham gia vào chuỗi sản xuất nông sản công nghệ cao. Đó mới là giá trị bền vững.”
Thành công của HTX Nấm Tam Đảo cũng gửi đi một thông điệp: Chỉ khi nông dân biết liên kết, cùng nhau hợp tác trong một tổ chức tập thể, đồng hành với doanh nghiệp và chính quyền, thì mới có thể nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo dựng vị thế trên thị trường. Với những kết quả đạt được, mô hình này xứng đáng được nhân rộng, trở thành điểm tựa để hàng nghìn hộ nông dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương mình.