Dược liệu, du lịch trải nghiệm tạo việc làm ổn định
HTX Nông nghiệp Tiên Phong là minh chứng điển hình cho mô hình giảm nghèo bền vững tại Thái Nguyên. Với hơn 7 ha vùng nguyên liệu trồng cây dược liệu và hệ thống nhà xưởng hiện đại, HTX chế biến 15 dòng sản phẩm chăm sóc sức khỏe và vật lý trị liệu, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
Kinh tế tập thể phát triển mạnh mẽ và hiệu quả trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
Không chỉ sản xuất, HTX còn phát triển du lịch trải nghiệm, đưa du khách hòa mình vào không gian văn hóa dân tộc Tày. Du khách được thưởng thức hát then, tự tay hái cây thuốc và trải nghiệm quy trình chế biến sản phẩm. Hoạt động này tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 15 lao động, với mức thu nhập 6 – 8 triệu đồng/người/tháng.
Theo bà Nguyễn Thị Hương, Giám đốc Nông nghiệp HTX Tiên Phong, mô hình không chỉ nâng cao thu nhập cho các thành viên mà còn giúp lao động nhàn rỗi tại địa phương có việc làm ổn định. Đây là yếu tố quan trọng để giảm nghèo bền vững.
Bên cạnh Tiên Phong, HTX Trà và Du lịch cộng đồng Tiến Yên cũng là ví dụ thành công, từ diện tích ban đầu 1,9 ha, đã mở rộng lên hơn 4,5 ha, phát triển sản phẩm OCOP 4 sao, doanh thu ổn định 1,5 – 2 tỷ đồng/năm, đồng thời tạo việc làm cho nhiều lao động thường xuyên và thời vụ.
Đáng chú ý, Thái Nguyên đã chuyển từ hỗ trợ thuần túy sang tạo cơ hội sinh kế bền vững. Các mô hình sản xuất chè hữu cơ, cây dược liệu, cây ăn quả, chăn nuôi tập trung và du lịch cộng đồng được nhân rộng, gắn với Chương trình OCOP.
Trong đó, HTX Hảo Đạt hay La Bằng đã giúp hàng trăm hộ thoát nghèo, đồng thời góp phần định hình thương hiệu chè Thái Nguyên trên thị trường. Không chỉ nông nghiệp, tỉnh còn tận dụng lợi thế phát triển công nghiệp nhẹ, chế biến nông sản, dệt may, linh kiện điện tử… để tạo việc làm ổn định cho hàng chục nghìn lao động nông thôn. Đây là hướng đi quan trọng, vừa giúp giảm nghèo bền vững vừa thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động.
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, giai đoạn 2021-2025, tổng nguồn vốn Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đạt 1.167 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương hơn 1.113 tỷ đồng, địa phương hơn 53 tỷ đồng. Đến 30/6/2025, tỉnh đã giải ngân 74,74% kế hoạch, tập trung cho các xã khó khăn ở các huyện Pác Nặm, Ngân Sơn, Võ Nhai. Nhờ nguồn lực này, 55 công trình hạ tầng (giao thông, giáo dục, y tế, văn hóa, thủy lợi) được xây dựng hoặc nâng cấp, giúp hơn 13.000 hộ hưởng lợi, trong đó trên 8.300 hộ nghèo.
Song song với đó, 391 dự án sinh kế được triển khai, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 8.832 hộ (hơn một nửa là hộ nghèo, cận nghèo). Nhờ đó, từ năm 2022 đến 2024, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của tỉnh giảm từ 10,29% xuống còn 5,46%, riêng khu vực dân tộc thiểu số giảm gần 8,7%.
Ông Nguyễn Mỹ Hải, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho biết, chính sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt là yếu tố then chốt. Ở đâu cấp ủy, chính quyền sâu sát, tháo gỡ kịp thời vướng mắc, ở đó kết quả giảm nghèo thực chất và bền vững.
Yếu tố then chốt để giảm nghèo bền vững
Kinh nghiệm từ tỉnh Thái Nguyên cho thấy, giảm nghèo không chỉ dựa vào hỗ trợ ngắn hạn mà phải gắn liền với phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và ứng dụng khoa học công nghệ. Việc phát huy vai trò chủ thể của người dân, từ lập kế hoạch, giám sát đến thụ hưởng kết quả, tạo sự đồng thuận, minh bạch và niềm tin.
Nhiều HTX đang là "đầu tàu" kinh tế ở các địa phương tại Thái Nguyên.
Huy động đa dạng nguồn lực cũng là chìa khóa: ngân sách nhà nước đóng vai trò “vốn mồi”, nhưng chỉ khi có sự chung tay của doanh nghiệp, cộng đồng và các tổ chức xã hội, chương trình giảm nghèo mới lan tỏa và bền vững.
Bước vào giai đoạn tiếp theo, Thái Nguyên đặt mục tiêu giảm nghèo từ diện rộng sang chiều sâu, lấy con người làm trung tâm, công nghệ và chuyển đổi số làm động lực. Tỉnh ưu tiên đầu tư hạ tầng vùng khó khăn, nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả, phát triển giáo dục nghề nghiệp gắn với nhu cầu doanh nghiệp, mở rộng tín dụng ưu đãi và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ giảm nghèo.
Phong trào “Vì người nghèo – Không để ai bị bỏ lại phía sau” sẽ tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, biểu dương gương sáng, sáng kiến hay để khích lệ tinh thần tự lực, tự cường của người dân. Đồng thời, tỉnh đẩy mạnh liên kết vùng, khai thác lợi thế công nghiệp – nông nghiệp – du lịch để tạo nhiều sinh kế mới, giúp người dân có thu nhập ổn định, nâng cao chất lượng cuộc sống và vươn lên thoát nghèo.
Với nền tảng đã tạo dựng, cùng quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của nhân dân, Thái Nguyên tự tin bước vào giai đoạn 2026-2030, tiếp tục hiện thực hóa khát vọng phát triển bao trùm, công bằng và bền vững, để mọi người dân đều có cơ hội thụ hưởng thành quả phát triển và không ai bị bỏ lại phía sau.
Tổng vốn Chương trình MTQG giảm nghèo là1.167 tỷ đồng, trong đó, Ngân sách Trung ương: 1.113 tỷ đồng, Ngân sách địa phương: 53 tỷ đồng; 55 công trình hạ tầng xây dựng, nâng cấp; 13.000 hộ được hưởng lợi (trong đó 8.300 hộ nghèo); 391 dự án sinh kế triển khai; 8.832 hộ được tạo việc làm, thu nhập ổn định; Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 10,29% năm 2021 xuống 5,46% cuối năm 2024.