Liên kết sản xuất, nâng giá trị nông sản địa phương
HTX nông nghiệp Ngọc Thạch (xã Nhị Trường, tỉnh Trà Vinh) được thành lập vào cuối năm 2019 với 10 thành viên ban đầu là đồng bào Khmer, tổng vốn điều lệ 300 triệu đồng. Ban đầu, HTX hoạt động với mục tiêu cung cấp phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, lúa giống, cây giống cho xã viên, đồng thời liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm.
Làng dệt chiếu Cà Hom - Bến Hạ, tỉnh Trà Vinh.
Đến nay, HTX đã phát triển lên 40 thành viên với vốn điều lệ tăng gấp đôi, đạt 600 triệu đồng. Hơn 90% xã viên là người Khmer. Tổng diện tích sản xuất đạt khoảng 100 ha, trong đó có 50 ha trồng lúa, 20 ha trồng lúa hữu cơ, 20 ha trồng ngô giống và phần còn lại dành cho rau màu.
Theo anh Thạch Dươne, Giám đốc HTX nông nghiệp Ngọc Thạch, nông dân khi tham gia HTX được cung ứng vật tư nông nghiệp chất lượng với chi phí hợp lý. Anh trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật canh tác, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho ngô giống và rau màu, giúp cây trồng đạt năng suất cao.
Quan trọng hơn, toàn bộ nông sản của xã viên sau thu hoạch đều được doanh nghiệp bao tiêu với giá cao hơn thị trường từ 20–30%. Nhờ đó, lợi nhuận của người dân tăng rõ rệt. Bình quân mỗi ha lúa mang lại lợi nhuận khoảng 20 triệu đồng/vụ, còn trồng màu đạt 30–35 triệu đồng/vụ, cao hơn từ 5–10 triệu đồng/vụ so với trước khi tham gia HTX.
Ngoài lợi nhuận từ sản xuất, xã viên còn được chia thêm 12,5% lợi nhuận hằng năm theo mức góp vốn. HTX hiện tạo việc làm thường xuyên cho 5 lao động (200.000 đồng/ngày) và 10 lao động thời vụ (300.000–400.000 đồng/ngày), góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống cho người dân địa phương.
Tương tự, HTX Nông nghiệp hữu cơ Ngũ Lạc (phường Duyên Hải) cũng đang đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao giá trị sản phẩm và hỗ trợ nông dân tiêu thụ nông sản. HTX này đã chủ động ký kết hợp đồng bao tiêu ổn định với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, đồng thời phối hợp cùng chính quyền địa phương triển khai các dự án nông nghiệp như mô hình trồng rau trong nhà lưới, xây dựng vùng chuyên canh ớt ở các xã Ngũ Lạc, Đôn Châu.
Ông Lâm Thành Cảnh, Giám đốc HTX Ngũ Lạc cho biết, từ đầu năm 2022 đến nay, HTX đã ký kết hợp đồng với 3 doanh nghiệp để sản xuất bắp giống và đậu bắp trên diện tích hơn 40 ha, với giá bao tiêu 9.000 đồng/kg đậu bắp và 11.500 đồng/kg bắp giống.
“Hiện đậu bắp đang mùa thu hoạch, tạo được niềm tin lớn cho xã viên. Bà con yên tâm đầu tư sản xuất, tập trung chăm sóc cây trồng để nâng năng suất, chất lượng, từ đó nâng thu nhập bền vững”, ông Cảnh chia sẻ.
Chuyển đổi số, mở rộng không gian tiêu thụ
Bên cạnh liên kết sản xuất, nhiều HTX vùng đồng bào Khmer ở Trà Vinh đã tiên phong ứng dụng thương mại điện tử và bước đầu gặt hái kết quả tích cực.
Thay vì sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, nông dân tại Trà Vinh liên kết sản xuất với HTX để tăng thu nhập
Điển hình là HTX Dệt lụa Khmer Mỹ A (xã Châu Thành) đã xây dựng website riêng, đưa sản phẩm lụa tơ tằm truyền thống lên các sàn thương mại điện tử lớn, mở ra thị trường tiêu thụ vượt ra khỏi phạm vi địa phương.
HTX Nông nghiệp Thạnh Lợi (xã Tiểu Cần) cũng nhanh chóng đưa các sản phẩm rau màu, trái cây hữu cơ của đồng bào Khmer lên các kênh bán hàng trực tuyến. Ngoài ra, nhiều tổ hợp tác và HTX thủ công mỹ nghệ đã tận dụng mạng xã hội để bán sản phẩm truyền thống như đồ gỗ chạm khắc, trang sức bạc, sản phẩm từ cây thốt nốt…
Trước đây, sản phẩm đặc trưng của địa phương thường khó tiếp cận thị trường rộng lớn do hạn chế về kỹ năng số và hạ tầng. Thấu hiểu điều này, chính quyền Trà Vinh đã chủ động phối hợp các sở, ngành và chuyên gia tổ chức nhiều khóa tập huấn thương mại điện tử, chuyển đổi số chuyên biệt cho thành viên HTX và đồng bào dân tộc thiểu số.
Nội dung các khóa học tập trung vào kỹ năng thiết thực như tạo gian hàng trực tuyến, quản lý đơn hàng, thanh toán điện tử; viết mô tả sản phẩm hấp dẫn, chụp ảnh bắt mắt; thực hiện chiến dịch marketing online, quảng bá trên mạng xã hội; ứng dụng công cụ số để quản lý kho hàng, doanh thu, tương tác khách hàng; xây dựng câu chuyện thương hiệu gắn với giá trị văn hóa truyền thống.
Điểm đặc biệt là các lớp đào tạo mang tính thực hành cao. Học viên trực tiếp thao tác trên máy tính, điện thoại, được hướng dẫn và hỗ trợ mở gian hàng ngay tại lớp. Nhiều HTX và hộ dân đã bắt đầu bán hàng trực tuyến ngay sau buổi tập huấn.
Anh Thạch Phol, người Khmer ở xã Trà Cú, chia sẻ: “Trước đây, tôi chỉ biết dệt chiếu và mang ra chợ bán, thu nhập thấp. Nhờ học cách chụp ảnh, viết bài giới thiệu và đăng bán online, nhiều khách ở xa biết đến sản phẩm chiếu thủ công của tôi. Cuộc sống gia đình đỡ vất vả hơn rất nhiều”.
Những kết quả trên cho thấy, khi HTX và nông dân được trang bị kiến thức, kỹ năng số và có sự hỗ trợ từ chính quyền, khả năng mở rộng thị trường của nông sản địa phương sẽ tăng lên rõ rệt. Đây không chỉ là giải pháp tiêu thụ hiệu quả mà còn góp phần bảo tồn văn hóa bản địa qua việc quảng bá các sản phẩm truyền thống đặc sắc.
Trong thời gian tới, các sở, ngành và địa phương Trà Vinh sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền Luật HTX, hỗ trợ xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc, đạt chuẩn OCOP, đồng thời tạo điều kiện để HTX tham gia các hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh. Thông qua đó, các HTX vùng đồng bào dân tộc có thể tăng cường liên kết với doanh nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Trong bối cảnh kỷ nguyên số lan tỏa mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực kinh tế, việc các đoàn thể ở Trà Vinh phối hợp với cơ quan chức năng trang bị kiến thức và kỹ năng về thương mại điện tử và chuyển đổi số cho đồng bào dân tộc thiểu số và các HTX được xem là bước đi then chốt, giúp họ bắt nhịp xu thế, mở rộng thị trường và nâng cao thu nhập.