80 năm trước, trong những ngày đầu độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động phong trào “Bình dân học vụ”, mở ra cuộc cách mạng văn hóa vĩ đại, đưa ánh sáng tri thức đến từng người dân. Ngọn đuốc tri thức khi ấy đã soi sáng từng mái nhà tranh, đánh thức khát vọng học tập của hàng triệu người Việt Nam.
Ngày nay, trong kỷ nguyên chuyển đổi số, đất nước lại đứng trước một phong trào mới cùng mang tinh thần khai sáng và nhân văn. Đó là “Bình dân học vụ số”. Đây là cuộc vận động toàn dân học tập, làm chủ công nghệ, phổ cập tri thức số để kiến tạo tương lai và để không ai bị bỏ lại phía sau trong dòng chảy khoa học công nghệ toàn cầu.
Tại cuộc gặp mặt đại diện các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 và trao Huân chương Lao động hạng Ba tặng Trường Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) ngày 18/11/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu một trong những công việc cần làm ngay, đó là phát động thực hiện phong trào “Bình dân học vụ số”. Vì thực tế hiện nay, còn tỷ lệ lớn người dân, kể cả cán bộ trong cơ quan nhà nước chưa nắm vững về chuyển đổi số, do đó yêu cầu nhanh chóng phổ cập tri thức cơ bản về chuyển đổi số cho toàn dân là cấp thiết.
Tại Hội nghị chuyên đề “Bình dân học vụ số - Quốc hội số: Khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại” diễn ra ngày 13/9/2025, tại Nhà Quốc hội, Tổng Bí thư nêu rõ: Phong trào “Bình dân học vụ số” phải trở thành một phong trào cách mạng, toàn dân, toàn diện, bao trùm, sâu rộng; mỗi đảng viên, cán bộ, công chức phải tiên phong, gương mẫu tham gia học tập kỹ năng số, chuyển đổi phương thức làm việc cho phù hợp với thời đại số.
Thời gian qua, Quốc hội - cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, đã chuyển hóa tinh thần “Bình dân học vụ số” thành hành động cụ thể trong chính bộ máy của mình. Chuyển đổi số tại Quốc hội không còn là khẩu hiệu hay ứng dụng kỹ thuật đơn lẻ, mà đã trở thành một chương trình chiến lược được hoạch định bài bản, có tổ chức, có lộ trình và cơ chế vận hành rõ ràng.
Ngày 15/11/2024, Ban Chỉ đạo Chuyển đổi số của Quốc hội được thành lập do một Phó Chủ tịch Quốc hội làm Trưởng ban; ngày 13/5/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 1637 phê duyệt Đề án Chuyển đổi số của Quốc hội giai đoạn 2025 - 2030, tạo nền tảng để thực hiện chuyển đổi số một cách bài bản, toàn diện, khoa học, hiệu quả và minh bạch.
Kế thừa nhiệm kỳ trước về xây dựng Quốc hội điện tử, Quốc hội đã nâng cấp, triển khai ứng dụng “Quốc hội 2.0” với cải tiến vượt bậc. Ứng dụng cho phép tìm kiếm và truy cập văn bản nhanh chóng, từng bước cập nhật dữ liệu đầy đủ, giao diện thân thiện, chia sẻ tài liệu trực tuyến giữa các đại biểu, tra cứu trực tiếp nội dung văn bản, tóm tắt văn bản mà không phải đọc từng trang.
Đặc biệt, ứng dụng mới tích hợp trợ lý ảo AI hỗ trợ tra cứu thông tin, cho phép đăng nhập bằng vân tay, giọng nói; gửi chất vấn bằng văn bản; chuyển giọng nói thành văn bản, gỡ băng và nhận diện được cả giọng nói theo vùng miền.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đồng chí lãnh đạo dự Hội nghị chuyên đề “Bình dân học vụ số - Quốc hội số"
App Quốc hội 2.0 đã góp phần giúp cho Quốc hội xem xét, thông qua số lượng rất lớn các luật, nghị quyết với sự đồng thuận cao của các vị đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, thứ 9 vừa qua. Hệ thống quản lý văn bản và điều hành điện tử đã được liên thông với trục văn bản quốc gia, cho phép xử lý công việc mọi lúc, mọi nơi, tích hợp chữ ký số và công cụ theo dõi tiến độ công việc.
Những kết quả đó đã minh chứng cho năng lực thích ứng mạnh mẽ của Quốc hội trong thời đại mới. Nhờ ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi sang mô hình Quốc hội số, họp trực tuyến và trực tiếp kết hợp, tổ chức kỳ họp không giấy tờ, toàn bộ tài liệu đều được tích hợp trên ứng dụng điện tử (trừ văn bản mật)... đã góp phần hiện đại hóa hoạt động Quốc hội, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí, nâng cao năng suất làm việc và kết nối tốt hơn với cử tri, nhân dân.
Nếu “Bình dân học vụ số” là bước khởi đầu cho hành trình khai phóng tri thức của toàn dân trong kỷ nguyên mới, thì Quốc hội số chính là biểu tượng cho trí tuệ tập thể của quốc gia đang tự làm mới mình trước làn sóng công nghệ.
Theo Kế hoạch số 39-KH/ĐUQH ngày 7/7/2025 của Đảng ủy Quốc hội, phong trào phong trào “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” được triển khai nhằm góp phần thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá chuyển đổi số quốc gia, nâng cao kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số cho toàn thể đại biểu Quốc hội, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; hình thành tư duy số và văn hóa chủ động ứng dụng công nghệ trong công việc; xây dựng nền tảng dữ liệu số nội bộ, hướng tới “Quốc hội số”.
Trong thời gian ngắn thực hiện phong trào "Bình dân học vụ số - Quốc hội số" theo Kế hoạch số 39, Đảng ủy Quốc hội đã chỉ đạo hoàn thành xây dựng bước đầu: Khung kiến thức chuyển đổi số, kỹ năng số và học liệu số bao gồm hệ thống giáo trình, bài giảng; xây dựng nền tảng Bình dân học vụ số, được tích hợp với nền tảng Quốc hội số, đã cập nhật giáo trình, bài giảng, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn theo kế hoạch và quy chế học tập.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đại biểu dự Hội nghị chuyên đề “Bình dân học vụ số - Quốc hội số"
Khung kiến thức chuyển đổi số, kỹ năng số được xây dựng bám sát quy định áp dụng chung toàn quốc theo Quyết định số 757 ngày 29/4/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ về Khung kiến thức, kỹ năng số cơ bản; tập trung vào 3 nhóm kiến thức về chuyển đổi số, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo; 5 nhóm kỹ năng về khai thác dữ liệu và thông tin, giao tiếp và hợp tác trong môi trường số, sáng tạo nội dung số, bảo đảm an toàn, an ninh mạng và giải quyết vấn đề nhờ ứng dụng công nghệ số; được thiết kế theo 4 cấp độ từ cơ bản đến chuyên sâu.
Giáo trình, bài giảng đã được xin ý kiến các cơ quan liên quan, được cơ quan chuyên môn thẩm định; xây dựng kho học liệu đa phương tiện, ứng dụng mạnh mẽ trí tuệ nhân tạo trong xây dựng học liệu. Các ví dụ minh hoạ, ứng dụng kiến thức, kỹ năng đã học bám sát thực tiễn hoạt động của Quốc hội, phù hợp với tính chất, nội dung công việc của đại biểu Quốc hội, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong cơ quan Quốc hội.
Nền tảng Bình dân học vụ số - Quốc hội số có đầy đủ chức năng của một hệ thống quản trị học tập trực tuyến, vận hành trên cả nền tảng di động và web; học mọi lúc, mọi nơi; có khả năng tùy biến, đo lường, đánh giá; đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật; có thể mở rộng, kết nối liên thông.
Cùng với đó, công tác truyền thông về phong trào "Bình dân học vụ số - Quốc hội số" được triển khai đồng bộ; từ tháng 7/2025 nhóm Hạt nhân Bình dân học vụ số - Quốc hội số trên nền tảng Zalo đã bắt đầu hoạt động, với 53 thành viên nòng cốt từ các Đảng uỷ trực thuộc, các Đoàn đại biểu Quốc hội. Đây là lực lượng xung kích lan tỏa, chia sẻ kiến thức, kỹ năng số, góp phần xây dựng cộng đồng học tập số trong Quốc hội.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và đại biểu thực hiện nghi thức khai trương ứng dụng nền tảng “Bình dân học vụ số - Quốc hội số”
Tại Hội thảo “Góp ý khung kiến thức, kỹ năng số và giáo án phục vụ công tác đào tạo cho phong trào Bình dân học vụ số - Quốc hội số” ngày 14/8/2025, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng, chúng ta đang đứng trước một thời khắc đặc biệt trong hành trình phát triển của Quốc hội. 80 năm trước, phong trào Bình dân học vụ đã xóa mù chữ cho toàn dân. Ngày nay “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” đang khởi động với khát vọng phổ cập tri thức số đến mọi đại biểu và cán bộ trong hệ thống Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan ghi nhận, khung kiến thức, kỹ năng số của phong trào “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” được xây dựng trên nền tảng pháp lý và khoa học vững chắc; tuân thủ đầy đủ quy định, chuẩn kỹ năng số mà Nhà nước đề ra; được thẩm định kỹ lưỡng bởi các cơ quan chuyên môn, các Ủy ban của Quốc hội, cùng nhiều chuyên gia và nhà khoa học uy tín trước khi tiếp thu, hoàn thiện và ban hành chính thức.
Khẳng định phong trào “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” không chỉ là phong trào ngắn hạn trong hai năm 2025 - 2026 mà còn là nền tảng cho học tập suốt đời của đội ngũ cán bộ Quốc hội trong tương lai, Phó Chủ tịch Quốc hội chia sẻ, ngay từ khi xây dựng kế hoạch, Đảng ủy Quốc hội đã yêu cầu phải tận dụng tối đa các nền tảng sẵn có kết hợp với phát triển các công cụ nội bộ phù hợp, hướng tới việc tạo ra một hạ tầng học tập số bền vững, lâu dài cho toàn hệ thống.
Phong trào "Bình dân học vụ" năm xưa không chỉ là dạy chữ, đó là một làn sóng lay động lòng người, từ miền xuôi đến miền ngược, để xóa mù chữ, xóa mù thông tin; để ai cũng có cơ hội tham gia xây dựng đất nước. "Khi một phong trào thực sự chạm vào niềm tin và nhu cầu của con người, nó không cần áp đặt, nó tự lan tỏa như "gió lành" - ông Lê Minh Hoan nói.
Khi chuyển đổi số trở thành "mạch máu" của bộ máy, thì việc xây dựng năng lực số cho từng đại biểu, từng cán bộ chính là nền móng bảo đảm cho sự vận hành hiệu quả, minh bạch và khoa học của toàn hệ thống nghị trường. Những cách làm, bước đi của Quốc hội coi tri thức là nền tảng, công nghệ là công cụ và con người là trung tâm, đã đưa phong trào “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” nhanh chóng đi vào chiều sâu, trở thành mạch sống mới của nghị trường hiện đại.
Có thể nói, từ tư tưởng chỉ đạo đến hành động cụ thể, Quốc hội đã đưa tinh thần “Bình dân học vụ số” vào thực tiễn sinh động của đời sống chính trị.
Chiều 13/9/2025, tại Nhà Quốc hội, Đảng ủy Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị chuyên đề “Bình dân học vụ số - Quốc hội số: Khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại”, một sự kiện được coi là dấu mốc khẳng định bước chuyển mình mạnh mẽ của nghị trường Việt Nam trong kỷ nguyên số.
Đây là hội nghị có quy mô lớn nhất từ trước tới nay do Đảng ủy Quốc hội tổ chức với hơn 750 đại biểu dự trực tiếp tại điểm cầu hội trường Diên Hồng. Ngoài ra, có khoảng 10.000 đại biểu đăng ký tham dự trực tuyến tại 47 điểm cầu trên cả nước. Trong đó, có 33 điểm cầu của các Đoàn đại biểu Quốc hội và Thường trực Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, thành phố, cùng 14 điểm cầu của Kiểm toán Nhà nước tại các khu vực; 3.321 Hội đồng nhân dân cấp xã theo dõi trực tiếp.
Việc số lượng đại biểu tham gia đông như vậy cho thấy sức hút đặc biệt của phong trào, đồng thời phản ánh khát vọng lan tỏa tri thức số trên quy mô toàn quốc.
Trong không khí sôi nổi của nghị trường hiện đại, từng bài tham luận, từng chia sẻ của các đại biểu không chỉ nói về kỹ năng, công cụ, mà còn khơi gợi ý chí học tập, tinh thần đổi mới và trách nhiệm của mỗi người trong việc kiến tạo một Quốc hội số - Quốc hội của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Chính tại diễn đàn này, tinh thần “Bình dân học vụ số” đã vượt khỏi phạm vi một chương trình đào tạo nội bộ, để trở thành một cuộc vận động trí tuệ sâu rộng, lan tỏa mạnh mẽ từ nghị trường đến đời sống xã hội. Phong trào ấy không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đại biểu, đội ngũ cán bộ Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, mà còn truyền đi thông điệp về một xã hội học tập không giới hạn, nơi tri thức số trở thành sức mạnh của xã hội hiện đại, quyết định vị thế quốc gia.
Phát biểu tại Hội nghị chuyên đề “Bình dân học vụ số - Quốc hội số: Khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại", Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chỉ rõ, không chỉ nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội, đội ngũ cán bộ Quốc hội mà phải lan tỏa tri thức, kỹ năng số trong toàn xã hội.
"Các cấp ủy đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể từ trung ương đến địa phương nghiên cứu học tập coi đây là nhiệm vụ trọng yếu gắn chặt với cải cách hành chính. Quốc hội khóa XIV, XV đã tiến hành các kỳ họp không giấy, tới đây, Văn phòng Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban cũng phải không sử dụng giấy, không cần phải xách cặp nặng nề mà tất cả nằm trong điện thoại thông minh để chúng ta sử dụng, phải cải tiến như thế" - Chủ tịch Quốc hội nói.
Cũng tại hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm biểu dương Đảng ủy và lãnh đạo Quốc hội đã chỉ đạo triển khai phong trào “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” một cách bài bản, khoa học, hiệu quả và sát với nhu cầu thực tiễn của từng đơn vị.
Đảng ủy Quốc hội đã ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW, đặt mục tiêu nâng cao nhận thức về chuyển đổi số cho toàn thể đại biểu Quốc hội, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; hình thành tư duy số và văn hóa ứng dụng công nghệ trong công việc; đồng hành với cử tri trong tiếp cận tri thức số. Quốc hội cũng chú trọng phổ cập các kỹ năng số thiết yếu, khai thác hiệu quả các nền tảng số, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, hướng tới hình thành “Quốc hội số” trong tương lai.
Những định hướng đúng đắn đó cho thấy lãnh đạo Quốc hội đã rất chủ động, nghiêm túc và có tầm nhìn chiến lược trong tổ chức phong trào, bảo đảm vừa bám sát chỉ đạo của Trung ương vừa sát hợp thực tiễn hoạt động của Quốc hội.
Quốc hội số sẽ không chỉ nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ của Quốc hội mà còn góp phần lan tỏa tri thức, kỹ năng trong toàn xã hội, thực hiện thắng lợi các mục tiêu chuyển đổi số quốc gia.
"Chương trình “Bình dân học vụ số - Quốc hội số” rất đáng biểu dương, cần được nhân rộng ra toàn bộ hệ thống chính trị. Tôi đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương nghiên cứu, học tập mô hình này" - Tổng Bí thư nêu rõ.
Hội nghị chuyên đề “Bình dân học vụ số - Quốc hội số: Khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại” với hơn 10.000 đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến
Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, đại biểu Trương Xuân Cừ - đoàn Hà Nội cho rằng, cùng với cải cách thể chế và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, Quốc hội khóa XV đã đặc biệt chú trọng hiện đại hóa hoạt động nghị trường. Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và xây dựng Quốc hội số đã giúp nâng cao rõ rệt hiệu quả làm việc, bảo đảm tính minh bạch và khoa học trong từng khâu lập pháp, giám sát và quyết định chính sách.
Tại các cơ quan Quốc hội, công nghệ thông tin được ứng dụng trong mọi quy trình, từ quản lý hồ sơ, nghiên cứu tài liệu đến thảo luận, chất vấn. Đại biểu được bồi dưỡng, tập huấn sử dụng nền tảng số, thay thế hoàn toàn tài liệu giấy bằng hệ thống điện tử. Các phiên họp, chất vấn được phát thanh, truyền hình và đăng tải trực tuyến, giúp nghị trường Diên Hồng gần gũi hơn với nhân dân.
Đại biểu dẫn chứng, trong thời điểm dịch Covid-19, Quốc hội linh hoạt kết hợp họp trực tuyến và trực tiếp, chia tổ thảo luận, giảm tối đa thủ tục hành chính, bảo đảm hoạt động nghị trường diễn ra liên tục. Nếu không có ứng dụng Quốc hội 2.0 và sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, thật khó để Quốc hội có thể xử lý khối lượng công việc đồ sộ, nhiều nội dung phức tạp trong quỹ thời gian hạn chế.
“Xây dựng Quốc hội số không chỉ là hiện đại hóa công nghệ, mà còn là quá trình thay đổi căn bản phương thức làm việc của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất. Một Quốc hội vận hành trên nền tảng số sẽ sở hữu năng lực lập pháp khoa học hơn, giám sát thông minh hơn và phản ứng chính sách nhanh nhạy hơn, qua đó kiến tạo môi trường pháp lý hiện đại, thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước” - đại biểu Trương Xuân Cừ nhấn mạnh.
Mỗi nhiệm kỳ của Quốc hội là một dấu mốc trong hành trình dựng xây thể chế của dân tộc. Nhưng nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV mang một ý nghĩa đặc biệt. Đó là nhiệm kỳ của chuyển mình, của tư duy mới, của hành động khai phóng.
Giữa thời đại công nghệ, Quốc hội Việt Nam đã không đứng ngoài cuộc, mà chọn đi đầu, chọn mở đường, xứng tầm là thiết chế dẫn dắt, kiến tạo sự phát triển, bước vào kỷ nguyên mới với tâm thế chủ động, tự tin và trách nhiệm.