Thanh Hóa: Khi người Mông thoát nghèo từ thương hiệu OCOP gà đen

Thoát nghèo nhờ vật nuôi bản địa

Đồng bào Mông tỉnh Thanh Hóa hiện có khoảng 3.600 hộ với trên 19.500 nhân khẩu, sinh sống tập trung ở 44 bản, thuộc 10 xã biên giới (3 huyện Mường Lát, Quan Hóa, Quan Sơn cũ). Xác định phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào Mông là nhiệm vụ quan trọng, những năm qua, tỉnh Thanh Hóa có sự quan tâm đặc biệt tới đời sống người dân nơi đây. Nhiều chương trình, dự án được triển khai. Các chính sách hỗ trợ, của Đảng, Nhà nước phát huy hiệu quả, giúp vùng đồng bào Mông thay da đổi thịt từng ngày.

Có mặt tại bản Khằm (xã miền núi biên giới Trung Lý), chúng tôi tìm đến nhà ông Giàng A Vành (người dân tộc Mông), ông là người đã tiên phong đưa giống gà đen bản địa thoát khỏi cảnh nuôi manh mún để trở thành sản phẩm OCOP của vùng biên.

Nghe tin khách đến, ông Vành tạm rời cuộc họp ở nhà văn hóa bản, vội vã đưa chúng tôi men theo lối mòn lên đồi, băng qua hai con suối nhỏ để tới khu chăn nuôi.

Vừa đi, ông vừa kể: “Ngày trước bà con mình nuôi gà chỉ để phục vụ bữa ăn trong gia đình. Lâu dần, giống gà Mông quý hiếm có nguy cơ mai một. Tôi nghĩ, tại sao không nhân giống và mở rộng để vừa giữ lại con giống bản địa, vừa phát triển kinh tế?”.

Xuất phát từ những nghị quyết của chi bộ về bảo tồn và phát huy giống vật nuôi địa phương, cộng thêm những kiến thức học hỏi qua sách báo, truyền hình, ông Vành dần xác định hướng đi rõ ràng. Ông nhận thấy gà Mông đen có thịt thơm, ngọt, chất lượng vượt trội, lại khỏe mạnh, thích nghi tốt với khí hậu sương mù, lạnh giá quanh năm ở Trung Lý, đây một lợi thế mà ít giống gà nào có được.

Năm 2020, ông bắt đầu nhân giống từ 6 mái và 2 trống. Sau một năm, đàn gà phát triển lên 30 con. Lứa gà đầu tiên xuất bán đã đem lại thu nhập bất ngờ, với giá 200.000 đồng/kg. “Từ chỗ chỉ muốn giữ gìn, tôi nhận ra gà Mông hoàn toàn có thể trở thành hàng hóa, mang lại nguồn thu ổn định cho gia đình và bà con”, ông Vành nhớ lại.

Thấy hiệu quả, nhiều hộ trong bản tìm đến học hỏi. Ông vừa bán gà thương phẩm vừa cung cấp gà giống, duy trì đều đặn 200 – 300 con mỗi lứa. Đến năm 2024, ông thành lập Tổ hợp tác chăn nuôi gà Mông bản địa, chính thức đưa sản phẩm gà đen đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Đàn gà của tổ hợp tác hiện đã vượt 5.000 con, mang lại thu nhập cao cho gia đình ông Vành và những hộ liên kết.

Nền móng xây dựng thương hiệu gà đen của đồng bào Mông

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Trần Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Trung Lý, cho biết: “Từ việc nuôi nhỏ lẻ, người Mông ở bản Khằm nay đã liên kết sản xuất, tạo ra sản phẩm OCOP đầu tiên của đồng bào Mông trên địa bàn huyện Mường Lát cũ. Đây là dấu mốc quan trọng, thể hiện tinh thần tự lực, tự cường của đồng bào trong phát triển kinh tế”.

Cũng theo ông Thắng, gia đình ông Vành hiện là hạt nhân, liên kết với rất nhiều hộ trong xã để tạo nguồn nguyên liệu ổn định. Mô hình không chỉ giúp nhiều gia đình thoát nghèo mà còn đặt nền móng xây dựng thương hiệu gà đen bản địa Mông.

Ông Trần Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Trung Lý chia sẻ thêm, giống gà đen này rất khỏe, chịu đựng được thời tiết khắc nghiệt hơn so với các loại giống khác: “Ở đây, hầu hết quanh năm mây mù bao phủ, chỉ thấy được ánh nắng mặt trời thoáng qua, nhưng giống gà này chịu được rất tốt khí hậu này. Lúc đầu chỉ nghĩ đến mở rộng mô hình chăn nuôi để gìn giữ sản phẩm đặc trưng của đồng bào. Khi gà xuất bán được giá cao, một số hộ gia đình tiến bộ thấy vậy đến học hỏi để chăn nuôi”.

Đánh giá về hiệu quả từ mô hình gà đen, ông Thắng cho biết, với địa hình , địa lý Trung Lý thì mô hình gà đen của gia đình anh Vành và các hộ dân cùng liên kết đã là sự thành công ngoài mong đợi.

“Mô hình chăn nuôi gà đen bản địa Mông ở xã Trung Lý đã mở ra một hướng phát triển mới cho kinh tế vùng cao. Đây không chỉ là câu chuyện của riêng một hộ, một bản, mà còn là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc bảo tồn và khai thác lợi thế bản địa gắn với chương trình OCOP. Từ thành công của tổ hợp tác gà đen, chúng ta rút ra bài học nếu có quyết tâm, có liên kết và có sự đồng hành của chính quyền, thì ngay cả nơi biên cương còn nhiều khó khăn, bà con vẫn có thể vươn lên thoát nghèo, thậm chí làm giàu trên chính mảnh đất quê hương mình”, ông Thắng chia sẻ với Báo Công Thương.

Hành trình của ông Giàng A Vành và bà con bản Khằm là minh chứng rõ ràng cho việc, chỉ cần thay đổi cách nghĩ, dám làm và biết khai thác lợi thế địa phương, những sản phẩm tưởng chừng chỉ phục vụ gia đình hoàn toàn có thể trở thành hàng hóa mang thương hiệu OCOP. Với giống gà đen bản địa, đồng bào Mông đã mở ra con đường làm kinh tế, góp phần viết nên câu chuyện thoát nghèo bền vững cho vùng đất biên cương Trung Lý.