Bền bỉ gây dựng thương hiệu
Trên đất Thuận Châu (tỉnh Sơn La), cây chè bén rễ từ những năm 60 của thế kỷ trước. Từng trải qua nhiều thăng trầm, nay chè Phổng Lái không chỉ khẳng định chất lượng trong nước mà còn bước ra thị trường quốc tế. Câu chuyện phát triển thương hiệu chè nơi đây gắn liền với tâm huyết của người dân, hợp tác xã và những người dân dám nghĩ, dám làm.
Chè bén rễ tại vùng đất Thuận Châu, Sơn La từ những năm 60 của thế kỷ trước. Ảnh minh họa
Trong số những người gắn bó với cây chè Phổng Lái, chị Nguyễn Thị Bình, Phó Giám đốc Hợp tác xã Bình Thuận - được bà con nhắc đến với sự trân trọng. Sinh ra, lớn lên tại vùng chè, tuổi thơ của chị gắn với những đồi chè xanh ngút ngàn và hương thơm dìu dịu bên bếp sao. Bà hiểu rõ nỗi vất vả của người trồng chè, từng chứng kiến giai đoạn khó khăn khi chè mất giá, nguy cơ bị phá bỏ để nhường chỗ cho ngô, sắn.
Năm 2013, bà Bình cùng bà con sáng lập hợp tác xã Bình Thuận, bắt đầu hành trình xây dựng thương hiệu từ những búp chè nhỏ bé. Bà kể, cây chè không làm giàu nhanh, nhưng giúp bà con chống đói nghèo. Muốn giá trị ổn định, phải có thương hiệu.
Để làm được điều đó, bà vận động từng hộ thay đổi phương thức canh tác, tuân thủ tiêu chuẩn an toàn. Khó khăn, thất bại không ít, nhưng bà tin chỉ có thương hiệu mới đưa sản phẩm đi xa. Đến năm 2019, thương hiệu “Chè Trọng Nguyên” chính thức ra đời, được công nhận OCOP 4 sao và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường.
Hiện mỗi năm, hợp tác xã Bình Thuận xuất khẩu 500 - 600 tấn chè khô sang Đài Loan, tiêu thụ trong nước khoảng 30 - 40 tấn, bao tiêu hết sản lượng chè búp tươi của các hộ liên kết. Người dân phấn khởi gắn bó trở lại với cây chè, thu nhập ngày một nâng cao.
Chị Trương Thị Vân, bản Quỳnh Tiên Hưng chia sẻ, từ khi liên kết với hợp tác xã, gia đình yên tâm sản xuất vì sản phẩm luôn được bao tiêu, giá ổn định. Còn anh Nguyễn Văn Kiên, một hộ dân khác, cho biết, nhờ hợp tác xã hướng dẫn kỹ thuật và thu mua sản phẩm, mỗi năm gia đình tôi bán được 14 tấn chè tươi, cuộc sống khấm khá hơn nhiều.
Không chỉ sản xuất, hợp tác xã Bình Thuận còn mở rộng sang du lịch trải nghiệm, tạo thêm sinh kế và lan tỏa hình ảnh chè Phổng Lái. Với doanh thu bình quân 10 tỷ đồng/năm, giải quyết việc làm thường xuyên cho 35 lao động và 500 hộ liên kết, hợp tác xã Bình Thuận được đánh giá là đơn vị hoạt động hiệu quả tiêu biểu trên địa bàn.
Song hành cùng hợp tác xã Bình Thuận, Công ty TNHH Trà Thu Đan cũng đang trở thành một điểm sáng. Trung bình mỗi năm, doanh nghiệp chế biến khoảng 300 tấn chè khô, xuất khẩu sang Đài Loan và tiêu thụ trong nước. Theo ông Phạm Văn Doanh, Giám đốc Công ty, doanh nghiệp đã đầu tư hơn 1 tỷ đồng cho dây chuyền đóng gói, chuẩn bị tung ra những sản phẩm có bao bì đẹp, chất lượng hơn để chinh phục thị trường khó tính.
Chè Trọng Nguyên - thương hiệu nổi tiếng của vùng chè Phổng Lái. Ảnh minh họa
Nhờ sự hỗ trợ từ Nhà nước và địa phương, cây chè Phổng Lái đã được đầu tư mạnh mẽ, từ 2 tỷ đồng hỗ trợ mua máy móc, mở lớp tập huấn kỹ thuật, đến việc quảng bá sản phẩm tại hội chợ, sàn thương mại điện tử. Đến nay, toàn xã Phổng Lái có 600 ha chè, sản lượng trên 6.000 tấn búp tươi/năm, trong đó 150 ha sản xuất theo VietGAP, hữu cơ, 90 ha áp dụng tưới ẩm tự động. Đặc biệt, từ năm 2018, chè Phổng Lái đã được công nhận nhãn hiệu tập thể, tạo tiền đề quan trọng để nâng tầm thương hiệu.
Giữ hồn chè nơi đại ngàn
Câu chuyện chè Phổng Lái hôm nay không chỉ dừng lại ở việc ổn định đầu ra, nâng cao thu nhập, mà còn hướng tới phát triển bền vững. Được biết, thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ mở rộng vùng nguyên liệu, vận động bà con ứng dụng công nghệ mới, sản xuất hữu cơ, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã để đáp ứng thị trường khó tính.
Hiện nay, sản phẩm chè Trọng Nguyên đã có mặt ở hầu khắp các tỉnh trong nước, xuất khẩu ổn định sang Đài Loan, Trung Quốc, với sản lượng hàng trăm tấn mỗi năm. Không dừng lại, hợp tác xã còn tìm hướng bao tiêu chè Shan tuyết tại vùng cao xã Co Mạ để đa dạng nguồn nguyên liệu.
Chè mang lại thu nhập cao cho bà con vùng Phổng Lái. Ảnh minh họa
Điều đáng quý là cùng với giá trị kinh tế, chè Phổng Lái còn mang đậm bản sắc văn hóa. Hương vị chát ngọt của búp chè, câu chuyện người phụ nữ thổi hồn vào thương hiệu, và hình ảnh hợp tác xã đồng hành cùng bà con… tất cả tạo nên một giá trị lan tỏa vượt ra khỏi phạm vi nông sản thông thường.
Từ những đồi chè xanh ngát dưới chân đèo Phạ Đin đến các hội chợ, triển lãm và thị trường nước ngoài, thương hiệu Chè Phổng Lái đã bước những bước vững vàng. Thành công ấy là sự cộng hưởng của thiên nhiên ưu đãi, sự đồng lòng của bà con dân tộc, cùng khát vọng không mệt mỏi của những người tiên phong như bà Nguyễn Thị Bình.
Với định hướng phát triển hữu cơ, gắn sản xuất với du lịch và văn hóa, chè Phổng Lái không chỉ giúp bà con, trong đó có đồng bào dân tộc thiểu số đổi thay cuộc sống mà còn đang trở thành một biểu tượng mới của nông sản Sơn La thương hiệu được gìn giữ, nâng niu và lan tỏa xa hơn nữa.