Hạ tầng thiết yếu nâng bước phát triển vùng dân tộc thiểu số Lạng Sơn

Lạng Sơn đang quyết liệt triển khai Dự án đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 và Quyết định số 920/QĐ-TTg ngày 14/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ, mở ra cơ hội phát triển bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần xoá đói giảm nghèo và nâng cao đời sống người dân.

Hạ tầng: “Đòn bẩy” phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021–2030 (giai đoạn I: 2021-2025), được điều chỉnh bổ sung tại Quyết định số 920/QĐ-TTg ngày 14/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ coi phát triển hạ tầng thiết yếu là một trong những hợp phần trọng tâm.

Cụ thể, Dự án 4: Đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu vùng đồng bào DTTS và miền núi đề ra mục tiêu đầu tư điện, đường, trường, trạm, công trình nước sinh hoạt, thủy lợi nhỏ, công trình phòng chống thiên tai, cơ sở văn hóa, thể thao cộng đồng. Bên cạnh đó, ưu tiên các xã đặc biệt khó khăn, vùng biên giới, vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Lạng Sơn là tỉnh miền núi biên giới phía Bắc, hơn 83% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là Tày, Nùng, Dao, Mông… Địa hình hiểm trở, giao thông khó khăn, khí hậu khắc nghiệt đã khiến nhiều bản làng trong tỉnh gặp hạn chế trong tiếp cận dịch vụ hạ tầng cơ bản như điện, đường, trường học, trạm y tế. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân mà còn kìm hãm khả năng phát triển kinh tế - xã hội.

Nhận thức rõ vai trò then chốt của hạ tầng, tỉnh Lạng Sơn đã và đang quyết liệt triển khai Quyết định 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Trong đó, trọng tâm là nâng cấp hệ thống giao thông, đưa điện lưới về bản làng, kiên cố hóa trường lớp học và củng cố trạm y tế xã.

Bước chuyển rõ rệt từ đầu tư hạ tầng thiết yếu

Trong lộ trình triển khai Quyết định 1719, Lạng Sơn đã và đang ưu tiên nhiều dự án trọng điểm, nhằm tạo bước chuyển rõ rệt cho đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Năm 2023, tập trung nâng cấp đường giao thông nông thôn, cứng hóa đường vào thôn bản, kiên cố hóa trường lớp học, trạm y tế xã, bảo đảm người dân tiếp cận dịch vụ cơ bản một cách đồng bộ. Đặc biệt, tại các xã khó khăn, nhiều công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng như Trạm y tế xã Vân Thủy, Trường mầm non Bằng Hữu, các tuyến đường bê tông thôn Co Hương hay Nà Chuối, tạo nên sự thay đổi rõ rệt về diện mạo nông thôn miền núi.

Tuy nhiên mức đầu tư của chương trình còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu xây dựng cầu giao thông thôn thôn trên toàn tỉnh…

Để giải quyết điểm nghẽn giao thông cùng với nhiệm vụ triển khai CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tỉnh còn triển khai Đề án xây dựng cầu giao thông nông thôn giai đoạn 2024-2030, với mục tiêu xây dựng khoảng 110 cây cầu, trong đó riêng năm 2024 đã khởi công 10 cầu đầu tiên, giúp kết nối các cụm dân cư bị chia cắt bởi sông suối.

Để giải quyết điểm nghẽn giao thông, Lạng Sơn triển khai Đề án xây dựng cầu giao thông nông thôn giai đoạn 2024–2030, dự kiến 110 cây cầu, năm 2024 đã khởi công 10 cầu đầu tiên, kết nối các cụm dân cư bị chia cắt bởi sông suối. Cùng đó, Đề án phát triển giao thông nông thôn giai đoạn 2021–2025 hướng tới 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được rải nhựa hoặc bê tông, mở rộng liên kết vùng.

Những dự án này không chỉ giải quyết nhu cầu thiết yếu về điện, đường, trường, trạm, mà còn là “cú hích” chiến lược, tạo nền tảng để đồng bào dân tộc thiểu số Lạng Sơn phát triển sản xuất, nâng cao đời sống và thu hẹp khoảng cách với vùng đồng bằng.

Kết quả bước đầu và giải pháp tiếp theo

Sau thời gian triển khai, Lạng Sơn ghi nhận kết quả nổi bật: 100% xã có đường ô tô đến trung tâm rải nhựa hoặc bê tông; khoảng 70% thôn đã có đường cứng hóa kết nối; 99% hộ đồng bào sử dụng điện lưới quốc gia hoặc nguồn điện phù hợp; toàn bộ trường học và trạm y tế cơ bản đã kiên cố hóa. Đây là nền tảng quan trọng giúp người dân thuận lợi trong đi lại, học tập, tiếp cận dịch vụ y tế và phát triển sản xuất.

Dù có kết quả đáng ghi nhận, hạ tầng vùng dân tộc thiểu số ở Lạng Sơn vẫn đối diện nhiều thách thức. Địa hình hiểm trở, dân cư phân tán khiến chi phí đầu tư đường giao thông, kéo điện, xây dựng trường lớp, trạm y tế tăng cao. Một số công trình xuống cấp nhanh do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, trong khi nguồn lực duy tu, bảo trì còn hạn chế. Việc giải ngân vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia cũng chưa đồng đều, ảnh hưởng đến tiến độ.

Để đạt được mục tiêu đến năm 2030, Lạng Sơn xác định ưu tiên vốn và cơ chế đặc thù cho vùng đặc biệt khó khăn, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư theo mô hình đối tác công - tư, kết hợp với xã hội hóa.

Bên cạnh đó, tiếp tục quy hoạch hạ tầng đồng bộ, lồng ghép điện, đường, trường, trạm trong một tổng thể thống nhất, tránh tình trạng đầu tư manh mún hoặc trùng lặp. Chú trọng duy tu, bảo trì công trình. Phát huy vai trò cộng đồng như người dân bản địa, già làng, trưởng bản tham gia từ khâu lập kế hoạch, giám sát đến quản lý công trình, tạo sự gắn kết và trách nhiệm chung.

Điện sáng, đường thông, trường lớp kiên cố, trạm y tế đầy đủ, đó là những “điểm chạm” cụ thể nhất của chính sách đến từng bản làng vùng cao. Đầu tư hạ tầng thiết yếu không chỉ giúp đồng bào dân tộc thiểu số Lạng Sơn cải thiện đời sống, thoát nghèo mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Thực hiện thành công Quyết định 1719/QĐ-TTg, Lạng Sơn sẽ có bước chuyển mình rõ nét từ vùng khó khăn từng bước trở thành vùng phát triển ổn định, nơi đồng bào dân tộc thiểu số được thụ hưởng đầy đủ thành quả của công cuộc đổi mới. Nền móng hạ tầng vững chắc hôm nay chính là sự bảo đảm cho tương lai bền lâu của tỉnh trong giai đoạn tới.