Thái Nguyên: Nâng chất nhân lực, phát triển vùng dân tộc thiểu số

Những đổi thay từ các lớp nghề

Sớm Côn Minh (Thái Nguyên) còn bảng lảng hơi sương, gian bếp quán ăn nhỏ của bà Nông Thị Tuyền đã ấm lên bằng mùi vị của một nhịp sống mới. Sau khóa học nấu ăn do Hội Liên hiệp Phụ nữ phối hợp tổ chức, bà trở về với những kỹ năng chế biến, bảo đảm vệ sinh, trình bày món ăn và cả cách phục vụ mà trước đây chưa từng nghĩ tới. Thực đơn phong phú hơn, khách quen nhiều hơn, thu nhập tăng rõ rệt. Câu chuyện của bà Tuyền là lát cắt chân thật về những chuyển biến đang lan rộng khi Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I từ 2021 - 2025 được triển khai sâu xuống từng thôn bản tại Thái Nguyên.

Đặc biệt, Dự án 5 về phát triển giáo dục đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đã trở thành động lực then chốt giúp Thái Nguyên mở rộng đào tạo nghề, phù hợp nhu cầu thực tế và đặc điểm sinh kế của các nhóm dân cư. Cũng từ chương trình, Côn Minh đã mạnh dạn mở lớp “Kinh doanh online” cho 35 lao động, trang bị kỹ năng bán hàng số, thiết kế gian hàng, chụp ảnh, quay video, viết nội dung và quản lý đơn hàng. Hai tháng học không chỉ giúp người dân tiếp cận thị trường rộng hơn mà còn đặt những viên gạch đầu tiên cho quá trình chuyển đổi số nông thôn.

Ở Chợ Mới, các lớp ngắn hạn về trồng rừng, chăn nuôi, kỹ thuật trồng trọt được tổ chức nhờ nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia, giúp người học áp dụng ngay vào mô hình gia đình. Chị Đỗ Thị Tuyết, tham gia lớp chăn nuôi gà, kể rằng giờ chị đã biết cách phòng trị bệnh cho đàn gà, nhờ vậy năng suất ổn định, thu nhập cải thiện.

Hạ tầng đào tạo nghề cũng chuyển mình theo Chương trình. Trường Cao đẳng nghề Thái Nguyên triển khai các lớp trung cấp nghề khóa 2025 - 2027 tại ba cơ sở và hai trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên, thu hút gần 800 học viên. Các ngành nghề như chế biến món ăn, điện công nghiệp, may thời trang hay công nghệ thông tin đều được thiết kế dựa trên nhu cầu thị trường, bảo đảm người học có nhiều cơ hội việc làm sau tốt nghiệp.

Những bước đi này góp phần nâng tỷ lệ lao động có đào tạo nghề trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh lên 58,06% trên tổng số 452.302 người, một con số phản ánh hiệu quả thực chất của Chương trình mục tiêu quốc gia khi được triển khai đúng nhu cầu của địa phương.

Từ năm 2021 - 2025, Thái Nguyên được phân bổ hơn 216 tỷ đồng cho phát triển giáo dục nghề nghiệp và tạo việc làm bền vững. Gần 600 lớp đào tạo nghề ngắn hạn, 150 hội nghị tư vấn lao động ngoài nước, cùng các khóa học tiếng Hàn cho gần 150 học viên đã được thực hiện. Tất cả tạo thành tuyến năng lượng mới, mở rộng cơ hội thu nhập, thúc đẩy thoát nghèo bền vững và củng cố niềm tin của người dân vào chính sách.

Những lớp nghề giữa đại ngàn, những mô hình chăn nuôi, trồng trọt hiệu quả hơn, những gian bếp sáng đèn bằng tri thức mới… đều là minh chứng rằng, Chương trình mục tiêu quốc gia không dừng ở nghị quyết, mà đã trở thành động lực cụ thể, chạm đến từng hộ, từng người.

Cầu nối công nghệ đưa tri thức đến bản làng

Bên cạnh việc tổ chức các lớp học nghề, ở xóm Phú Thọ, xã Vô Tranh, nơi có đến 95% dân số là đồng bào Mông, cuối năm 2024 đã xuất hiện một “cánh cửa tri thức mới” được mở ra. Nhà văn hóa được lắp đặt internet, tivi, loa, amply, micro, bàn phím kết nối mạng và các thiết bị phụ trợ…, hình thành điểm hỗ trợ công nghệ thông tin đúng tinh thần mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi, đưa công nghệ đến sát cuộc sống.

Từ ngày có thiết bị, người dân háo hức làm quen với mạng Internet, tra cứu thời tiết, xem tin tức, học kỹ thuật trồng rau, chăn nuôi gia súc, cập nhật giá nông sản hay tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Những điều trước đây xa lạ nay trở thành tiện ích quen thuộc. Ông Hoàng Văn Bình, Bí thư Chi bộ, Trưởng xóm, cho biết, bà con rất phấn khởi khi có thể tìm hiểu kiến thức mới ngay tại thôn, không phải đi xa như trước.

Triển khai điểm hỗ trợ công nghệ thông tin cũng là một phần quan trọng được nhấn mạnh trong Chương trình mục tiêu quốc gia, nhằm phổ cập kỹ năng số cho đồng bào, từ sử dụng điện thoại thông minh, ứng dụng di động, dịch vụ công trực tuyến đến nhận diện lừa đảo công nghệ cao và phòng chống tin giả. Đặc biệt, chương trình hướng tới phổ cập kỹ năng dùng máy tính, tra cứu thông tin sản xuất, tiếp cận thương mại điện tử, những yếu tố nền tảng hình thành cộng đồng dân tộc thiểu số trong tương lai.

Bà Nguyễn Thúy Hằng, Phó Bí thư Đảng ủy xã Vô Tranh, đánh giá mô hình mang lại hiệu quả rõ rệt, người dân biết tự nộp hồ sơ hành chính qua mạng, một số hộ có thể điều chỉnh mô hình sản xuất nhờ tra cứu thị trường. Niềm vui nhỏ của mỗi gia đình cộng lại thành thay đổi lớn cho địa phương.

Điểm hỗ trợ công nghệ thông tin ở Phú Thọ cũng chỉ là bước khởi đầu. Được biết, tỉnh Thái Nguyên đang lên kế hoạch nhân rộng mô hình theo đúng định hướng của Chương trình mục tiêu quốc gia, phối hợp doanh nghiệp viễn thông để duy trì vận hành, đào tạo hướng dẫn viên nòng cốt ngay tại cơ sở, giúp điểm công nghệ thông tin không chỉ là nơi tiếp cận mà còn là “hạt nhân tri thức” của cộng đồng.

Có thể thấy, những điểm hỗ trợ công nghệ thông tin ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi là bước đi thể hiện rõ cam kết của Chương trình mục tiêu quốc gia không ai bị bỏ lại phía sau. Khi công nghệ được đưa vào đời sống, người dân có thể tự tin dùng dịch vụ công, những kỹ năng số trở thành thói quen, khoảng cách phát triển giữa các vùng miền được thu hẹp bằng chính tri thức, đó cũng là bước tiến quan trọng trong lộ trình chuyển đổi số quốc gia.