Từ chè hữu cơ, du lịch cộng đồng đến nông nghiệp hàng hóa
Thái Nguyên là tỉnh trung du miền núi với đặc thù địa hình rộng, dân cư phân tán, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao. Trong đó, nhiều xã thuộc diện đặc biệt khó khăn, đời sống nhân dân còn nhiều hạn chế. Nhận thức rõ giảm nghèo không chỉ là nhiệm vụ kinh tế mà còn là trách nhiệm xã hội, gắn liền với ổn định chính trị và bảo đảm an ninh trật tự, tỉnh đã xây dựng các chương trình hành động đồng bộ, kiên trì theo phương châm trao “cần câu” thay vì “con cá”.
Tỉnh Thái Nguyên chú trọng phát triển sinh kế, nâng cao đời sống của người dân.
Tại xã Võ Nhai – nơi có hơn 70% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số – chính quyền đã kiện toàn bộ máy chỉ đạo, xác định rõ giảm nghèo là nhiệm vụ xuyên suốt. Các chương trình, dự án được triển khai đồng bộ, hướng tới mục tiêu tạo sinh kế bền vững. Người dân được hỗ trợ vốn, kỹ thuật để phát triển chăn nuôi, trồng trọt phù hợp điều kiện địa phương. Bên cạnh đó, mô hình tổ hợp tác, hợp tác xã được khuyến khích, qua đó hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ. Nhờ vậy, nhiều hộ gia đình không chỉ thoát nghèo mà còn có cơ hội làm giàu chính đáng ngay trên mảnh đất quê hương.
Còn tại xã Phú Lương lựa chọn hướng đi phát triển nông nghiệp hàng hóa gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Ngoài việc hỗ trợ vốn, giống, kỹ thuật, địa phương đặc biệt chú trọng kết nối thị trường, giúp nông sản địa phương tìm được đầu ra ổn định. Các mô hình chăn nuôi trâu, bò, gà đã giúp hàng trăm hộ nghèo cải thiện thu nhập. Một điểm nhấn khác là phát triển du lịch cộng đồng, kết hợp sản xuất chè với dịch vụ homestay. Tiêu biểu là Hợp tác xã Trà an toàn Phú Đô, đã thành công khi kết hợp sản xuất chè an toàn với du lịch sinh thái, vừa tạo sản phẩm chất lượng, vừa giải quyết việc làm cho lao động địa phương, đồng thời góp phần quảng bá hình ảnh và văn hóa bản địa.
Xã La Bằng là một trong những điển hình với mô hình phát triển HTX chè hữu cơ gắn theo chuỗi giá trị. Hơn 100 hộ dân tham gia liên kết cùng HTX chè La Bằng, tạo nên thương hiệu “Thanh Hải Trà” uy tín trên thị trường. Các sản phẩm chè ngày càng đa dạng, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng, được tiêu thụ cả trong và ngoài nước. HTX đứng ra bao tiêu toàn bộ sản phẩm, phân chia lợi nhuận công bằng, giúp nông dân yên tâm mở rộng sản xuất. Mô hình này đã chứng minh hiệu quả trong việc nâng cao thu nhập, góp phần giảm nghèo và mở ra hướng phát triển bền vững cho đồng bào miền núi.
Giảm nghèo vượt mục tiêu, hướng đến phát triển bền vững
Trong giai đoạn 2021–2025, Thái Nguyên triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và đạt nhiều kết quả tích cực. Nếu đầu năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều của tỉnh ở mức 10,29%, thì đến cuối năm 2024, con số này giảm còn 5,46%. Bình quân mỗi năm tỷ lệ hộ nghèo giảm 1,61%, vượt mục tiêu đề ra. Thành quả này góp phần bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống người dân, đồng thời tạo động lực để địa phương tiếp tục bứt phá trong chặng đường tới.
Phát triển chăn nuôi tại xã Phú Lương
Ông Nguyễn Mỹ Hải, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, cho biết điểm nổi bật của chương trình giảm nghèo tại Thái Nguyên là sự đổi mới trong cách tiếp cận. Thay vì chỉ dừng lại ở việc trợ cấp, tỉnh đã chú trọng đầu tư hạ tầng thiết yếu như giao thông, điện, nước, y tế, giáo dục; đồng thời hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề, đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài. Các hoạt động phát triển kinh tế hợp tác, làng nghề nông thôn, xóa nhà tạm, dột nát cũng được đẩy mạnh. Nhờ đó, người dân không chỉ được hỗ trợ trước mắt mà còn có cơ hội vươn lên, thoát nghèo một cách thực chất và bền vững.
Bên cạnh đó, Thái Nguyên cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý dữ liệu hộ nghèo, bảo đảm công khai, minh bạch và công bằng trong thực hiện chính sách. Công tác tuyên truyền được tăng cường, nhằm khơi dậy tinh thần tự lực, khuyến khích nhân rộng các mô hình giảm nghèo dựa vào cộng đồng, qua đó lan tỏa tinh thần tự vươn lên thoát nghèo của người dân.
Ngày 9/9/2025, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 56/KH-UBND triển khai các nhiệm vụ trọng tâm về giảm nghèo bền vững theo chỉ đạo của Chính phủ. Kế hoạch nhấn mạnh vai trò công tác truyền thông, phát động phong trào thi đua “Vì người nghèo – Không để ai bị bỏ lại phía sau”. Đồng thời, tỉnh yêu cầu các sở, ngành và địa phương cụ thể hóa nhiệm vụ, phân công rõ trách nhiệm, bảo đảm tiến độ và chất lượng trong thực hiện.
Bước vào giai đoạn mới (2026-2030), dù Trung ương chưa ban hành định hướng chính thức, Thái Nguyên đã chủ động xác định những trọng tâm ưu tiên. Trong đó có đầu tư hạ tầng cho vùng khó khăn, phát triển sinh kế gắn với Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm, lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn, đồng thời tăng cường xã hội hóa và vận động doanh nghiệp cùng tham gia.
Với sự chuẩn bị bài bản và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, Thái Nguyên đang khẳng định nỗ lực xây dựng mô hình giảm nghèo thực chất, bền vững. Những thành quả đạt được không chỉ góp phần thay đổi diện mạo nông thôn miền núi mà còn hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện, công bằng, để “không ai bị bỏ lại phía sau”.
Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã tạo bước tiến vượt bậc. Tỉ lệ hộ nghèo đa chiều toàn tỉnh Thái Nguyên từ 10,29% đầu năm 2022 giảm còn 5,46% cuối năm 2024, bình quân giảm 1,61%/năm, vượt kế hoạch đề ra.